शब्दसिद्धी व त्याच्या प्रकारांची संपूर्ण सविस्तर माहिती | Shabsiddhi And Their Types PDF

Shabsiddhi:- Marathi Grammar is the most important subject of language study in which different important subject sections one of Shabsiddhi Our teachers always tell us that language should be pure and know-how which word is formed at the same time important in the competitive exam as well as school exam. You can benefit from this to get marks, that’s why in today’s post we will see Shabsiddhi and its types – Marathi grammar complete information.

Shabsiddhi

Shabsiddhi:- मराठी व्याकरण हा भाषा अभ्यासाचा सगळ्यात महत्वाचा विषय आहे ह्या मध्ये वेगवेगळे महत्वाचे विषय सेकशन या मधलाच एक आहे शब्दसिद्धी आपले शिक्षक आपल्याला नेहमी सांगतात कि भाषा शुद्ध असावी तसेच कोणता शब्द कसा बनतो याची माहिती असली पाहिजे याच वेळी स्पर्धा परीक्षा तसेच शालेय परीक्षा मध्ये महत्वाचे गुण मिळवण्या साठी तुम्हाला याचा फायदा होऊ शकतो , यासाठीच आजच्या पोस्ट मध्ये पाहुयात शब्दसिद्धी व त्याचे प्रकार – मराठी व्याकरण सम्पूर्ण माहिती.

Read More:- MPSC Exam Information In Marathi | MPSC एक्झॅम ची संपूर्ण माहिती सविस्तर मध्ये जाणून घ्या

शब्दसिद्धी म्हणजे काय ? | What is Shabsiddhi?

• आपल्याला माहित असेलच कि मराठी भाषेमध्ये अरबी ,संस्कृत , प्राकृत ,फारसी ,हिंदी ,कन्नड ,पोर्तुगाल ,इंग्रजी .तामिळ या भाषेतील शब्दांचा समावेश आहे.
• म्हणजेच मराठी भाषेमध्ये असंख्य शब्द आहेत ज्यांचा स्वतःचा असा अर्थ आहे ते शब्द अक्षरांनी बनलेलं असतात ते कसे तयार होतात हे सिद्ध करणे म्हणजेच शब्दसिद्धी होय.
• एका शब्दापासून किंवा धातूपासून अन्य शब्द तयार करणे म्हणजे शब्दसिद्धी होय. थोडक्यात शब्द कसा बनतो म्हणजेच सिद्ध होतो याला शब्दसिद्धी म्हणतात.
• शब्दसिद्धी चे एकूण 6 मुख्य प्रकार आहेत आणि त्या मध्ये परत उपप्रकार सुद्धा आहेत.

Read More:- Success Suvichar Marathi | यश आणि अपयशाचे मराठी सुविचार तुम्हाला प्रेरणा देण्यासाठी

शब्दसिद्धी चे प्रकार | Types Of Shabsiddhi?

शब्दसिद्धी एकूण 7 प्रकार पडतात त्याची सविस्तर माहिती आपण खालील प्रमाणे घेणार आहोत.

१) तत्सम 

२) तत्भव

३) देशी

४) परभाषीय 

५) अभ्यस्त शब्द

६) साधित शब्द

६) सिद्ध शब्द

Read More:- Kriyapad In Marathi PDF Download | क्रियापद, त्यांचे प्रकार आणि त्यांची संपूर्ण माहिती जाणून घ्या

1. तत्सम शब्दसिद्धी

• मराठी भाषेमध्ये काही शब्द संस्कृत भाषेमधून आलेले आहेत हे शब्द काही बदल ना होता मराठी मध्ये वापरले जातात .
• अशा शब्दांना तत्सम शब्द असे म्हणतात .

उदाहरणार्थ :–

अद्यापी,	जल	धर्म	कविता,
पिता,	वृक्ष,	कन्या	कवी,
भगवान,	प्रीती,	वृद्ध	मधु,
भीती,	कर,	शिखर	भूगोल,
परंतु,	कार्य,	शिशु	गुरु,
पुष्प,	मंत्र,	सत्कार	लघु,
वन,	यथामती,	पुत्र	ग्रंथ,
अंध,	सूत्र,	पृथ्वी

Read More:- Dvandva Samas In Marathi PDF Download | द्वंद समास आणि त्याचे प्रकारांची संपूर्ण माहीती जाणून घ्या

3. तत्भव शब्दसिद्धी

• संस्कृत मधून मराठीत येताना ज्या शब्दांच्या रुपात बदल झाला आहे त्यांना तद्भव शब्द म्हणतात. उदा. ‘गृह’ या संस्कृत शब्दापासून ‘घर’ हा शब्द तयार झाला आहे.

उदाहरणार्थ :–

कोवळा	पाय
भाऊ	दुध
सासू	घास
सासरा	चाक
घर	आग
गाव	विनंती

3. देशी शब्दसिद्धी

जे शब्द मूळ महाराष्ट्रातील रहिवाशांच्या बोली भाषेतील मानले जातात. त्यांना देशी किंवा देशज शब्द म्हणतात.

उदाहरणार्थ :–

झाड	खुळा
चिमणी	पीठ
बोका	बाजरी
दगड	ढेकूण
धोंडा	लुगडे
रेडा	डोंगर
घोडा

४. परभाषीय शब्दसिद्धी

संस्कृतखेरीज इतर भाषांतून मराठीत आलेल्या शब्दांना परभाषीय शब्द म्हणतात.

उदा.

• कानडी
• गुजराती
• पोर्तुगीज
• कानडी
• तमिळ
• तेलगू शब्द

1. कानडी शब्द

आण्णा	ताई
आक्का	कांबळे
खळ	भाकरी
पगडी	तूप
उसळ	खलबत्ता
उत्तप्पा	विळी
चिंधी	गुढी
किल्ली	अडकित्ता

2. गुजराती शब्द

दादर	रिकामटेकडा
सेठ	दलाल
घी	डबा

3. पोर्तुगीज शब्द

बटाटा	पगार
तंबाखू	बिजागरे
कोबी	साबण
हापूस	साबुदाणा
पायरी	पेरू
फणस	पाव
लोणचे

4. तमिळी शब्द

चिल्लीपिल्ली	भेंडी
मठ्ठा	अय्या
सार	पिल्लू

5. तेलगू शब्द

किडूकमिडूक	ताळा
शिकेकाई	बंडी
अनरसा

6. फारशी शब्द

अर्ज	सरबत
हुकुम	रयत
इनाम	बातमी
मेहनत	शहनाई
मंजूर	साहेब
जाहीर	कायदा
कसाई	वकील
मालक	नजर

Read More:- Alankar In Marathi PDF Download | अलंकार त्याचे प्रकार आणि उदाहरण ह्याची संपूर्ण माहिती जाणून घ्या

5. अभ्यस्त शब्द

शब्दाची पुनरावृत्ती होवून जे शब्द बनलेले असतात त्यास अभ्यस्त शब्द म्हणतात. अभ्यस्त शब्दाचे तीन प्रकार आहेत. त्याची माहिती खालील प्रमाणे आहेत.

1. पूर्णाभ्यस्त

यात एक पुर्ण शब्द पुन्हा येवून एक जोडशब्द बनतो तेव्हा त्याला पूर्णाभ्यस्त असे म्हणतात.

उदाहरणार्थ.

• हळुहळू
• लाललाल,
• आनंदीआनंद
• मधल्यामधे
• समोरासमोर
• मधूनमधून

2. अंशाभ्यस्त

एक पुर्ण शब्द जसाच्या तसा पुन्हा न येता एखादे अक्षर बदलून येतो. त्यास अंशाभ्यस्त म्हणतात.

उदाहरणार्थ.

• झाडबीड
• शेजारीपाजारी
• भांडणतंटा
• दगडबिगड
• गोडधोड
• थाटमाट
• अर्धामुर्धा

अंशाभ्यस्त मध्ये कधी कधी एकाच अर्थाचे दोन शब्द एकत्र येतात.

1. फारसी + फारसी शब्द :- अक्कलहुशारी, जुलुमजबरी
2. फारसी + मराठी शब्द :- खबरबात, कागदपत्र, बाजारहाट
3. मराठी + फारसी शब्द :- दंगामस्ती, थट्टामस्करी, रितीरिवाज

3. अनुकरणवाचक

यात ध्वनीवाचक शब्दाची पुनरावृत्ती झालेली असते. तेव्हा त्यास अनुकरणवाचक असे म्हणतात.

उदाहरणार्थ

• बडबड
• किरकिर
• कडकडाट
• गडगडाट
• फडफड
• सरसर
• गुटगुटीत
• खळखळाट

Read More:-Vakprachar In Marathi PDF Download | मराठी वाक्यप्रचार व त्यांचे अर्थ संपूर्ण माहिती जाणून घ्या

6. साधित शब्द

सिद्ध शब्दांच्या मागे उपसर्ग किंवा पुढे प्रत्यय लागून जे शब्द तयार होतात. त्यांना साधित शब्द म्हणतात. उदा. कर या शब्दापासून करून, करिता, करीत, करणारा इ.

साधित शब्दाचे 3 प्रकार

1. उपसर्ग घटित
2. प्रत्यय घटित
3. सामासिक शब्द

1. उपसर्ग घटित शब्द

उपसर्गघटीत शब्द :- शब्दाच्या आधी लागलेल्या अक्षरांना उपसर्ग म्हणतात व त्यापासून बनलेल्या शब्दाला उपसर्गघटीत शब्द म्हणतात. उदा. प्रतिकार, भरजरी, अत्यंत, भरदिवसा, निकामी, अधिपती

2. प्रत्ययघटित शब्द

प्रत्ययघटीत शब्द :- शब्दाच्या नंतर लागलेल्या अक्षरांना प्रत्यय म्हणतात व त्यापासून बनलेल्या शब्दाला प्रत्ययघटीत शब्द म्हणतात.

उदाहरणार्थ

• तोफखाना
• पाळीव
• रसिक
• पथिक
• बंधुता

3. सामासिक शब्द

सामासिक शब्द म्हणजे दोन किंवा त्या पेक्षा अधिक शब्द एकत्र येऊन तयार झालेल्या नवीन शब्दास सामासिक शब्द असे म्हणतात.

उदाहरणार्थ

• पोळपाट
• ताटवाटी
• नीळकंठ
• श्यामवर्ण
• दारोदार

सिद्ध शब्द

जा, ए, दे, घे, कर, बस, बोल, खा, पी, या सारख्या मूळ धातू किंवा शब्दांना सिद्ध शब्द म्हणतात. तसेच तत्सम तद्भव व देशी या शब्दांनाही सिद्धशब्द म्हणतात.

Read More:- MPSC Information In Marathi PDF Download | MPSC बद्दल ची संपूर्ण माहीती जाणून घ्या मराठी माहिती

Shabsiddhi PDF Download

Shabsiddhi PDF Download :- आपण ह्या आर्टिकल मध्ये Shabsiddhi ची संपूर्ण माहिती आणि त्याची प्रकार ह्याची संपूर्ण माहिती जाणून घेतली आहे. अनेक विद्यार्थ्याना अधिक माहिती साठी ही पीडीएफ मध्ये संपूर्ण माहिती अभ्यासासाठी पाहिजे असते. त्यांच्यासाठी आम्ही विद्यार्थ्याना समजणे सोपे जावे आणि त्यांना संपूर्ण माहिती ही दुसऱ्यांना शेअर करता यावी म्हणून आम्ही PDF Download करण्यासाठी PDF देत आहोत. तुम्ही Shabsiddhi  आणि त्यांची संपूर्ण माहिती खालील डाउनलोड बटन वर क्लिक करून डाउनलोड करू शकतात.

Conclusion

आपण या पोस्ट मध्ये आपण Shabsiddhi ची संपूर्ण माहिती आणि त्यांचे प्रकार ह्यांची सविस्तर पहिली आहे. आपण ह्या आर्टिकल मध्ये आपण Shabsiddhi हे बघितले आहे. ज्या मध्ये तुम्ही कोणत्याही भरती ची तयारी किंवा कोणत्याही परीक्षेचा अभ्यास करण्यासाठी मदत करेन. यासाठीच या पोस्ट च्या नोट्स तुम्ही काढून घेऊ शकता किंवा त्याचा PDF डाउनलोड करू शकता जे तुम्हाला अभ्यास करताना उपयुक्त ठरेल.

FAQ Frequently Asked Questions For Shabsiddhi