Maharashtracha Bhugol:- Maharashtra is the richest and most industrially Developed state of India. The state is influenced by several factors including its location on the Deccan Plateau and the Western Ghats, its proximity to the Arabian Sea, and its monsoon climate. The Western Ghats, a UNESCO World Heritage Site, runs along the western edge of the state and is home to several important conservation areas such as national parks and wildlife sanctuaries. The Deccan Plateau, which covers most of central and eastern Maharashtra, is a semi-arid region known for its rich agricultural lands and historical sites.
Maharashtracha Bhugol
Overall, Maharashtra’s geography is diverse and complex and has played an important role in shaping the state’s history, economy, and culture. We are going to get detailed information about this state in this post. Download Maharashtracha Bhugol pdf and Maharashtracha Bhugol Notes PDF Etc.
Maharashtracha Bhugol:- महाराष्ट्र हा भारतीतातील सर्वात श्रीमंत आणि औद्योगिक दृष्ट्या संप्पन राज्य आहे. दख्खनच्या पठारावर आणि पश्चिम घाटावरील त्याचे स्थान, अरबी समुद्राशी जवळीक आणि त्याचे मान्सून हवामान यासह अनेक घटकांनी प्रभावित राज्य आहे. पश्चिम घाट, युनेस्कोचे जागतिक वारसा स्थळ, राज्याच्या पश्चिम काठावर चालते आणि राष्ट्रीय उद्याने आणि वन्यजीव अभयारण्य यांसारख्या अनेक महत्त्वाच्या संवर्धन क्षेत्रांचे घर आहे. दख्खनचे पठार, जे मध्य आणि पूर्व महाराष्ट्राचा बहुतांश भाग व्यापते, हा एक अर्ध-शुष्क प्रदेश आहे जो त्याच्या समृद्ध कृषी जमिनी आणि ऐतिहासिक स्थळांसाठी ओळखला जातो.
Read More:- Viram Chinh In Marathi PDF Download | विराम चिन्ह आणि त्यांचे प्रकारांची सविस्तर माहिती
राज्याच्या पश्चिमेला असलेल्या कोकण किनारपट्टीचे वालुकामय किनारे, खडकाळ खडक आणि मोहाने वैशिष्ट्यीकृत आहे. हा प्रदेश त्याच्या सीफूड, नारळाच्या ग्रोव्ह आणि तांदूळ भातांसाठी ओळखला जातो. महाराष्ट्रात गोदावरी, कृष्णा आणि तापी यांसारख्या अनेक प्रमुख नद्या आहेत, ज्या सिंचन, जलविद्युत निर्मिती आणि इतर उद्देशांसाठी पाणी पुरवतात.
एकूणच, महाराष्ट्राचा भूगोल वैविध्यपूर्ण आणि गुंतागुंतीचा आहे आणि राज्याचा इतिहास, अर्थव्यवस्था आणि संस्कृती घडवण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. ह्या राज्य बद्दल आपण सविस्तर माहिती हि ह्या पोस्ट मध्ये जाऊन घेणार आहोत.
Maharashtracha Bhugol Details
भारत स्वतंत्र झाल्यानंतर महाराष्ट्र राज्याची स्थापना ही 1 मे 1960 रोजी झाली. स्थापनेच्या वेळी महाराष्ट्रामध्ये एकूण 26 जिल्हे, 235 तालुके, 4 प्रशासकीय विभाग होते. सध्या महाराष्ट्रामध्ये 36 जिल्हे, , 535 शहरे, 355 तालुके 43663 खेडी, 6 प्रशासकीय विभाग आहेत.
| राज्याची स्थापना | 1 मे 1960 |
| राज्याचे पहिले मुख्यमंत्री | यशवंतराव चव्हाण |
| राजधानी | मुंबई |
| उप राजधानी | नागपुर |
| राज्याचे पहिले राज्यपाल | Raja Sir Maharaj Singh |
| महाराष्ट्राचे अक्षांश विस्तार | 15 ’37 उत्तर अक्षांश ते 22’6 उत्तर अक्षांश |
| महाराष्ट्राचा रेखीय विस्तार | 72’36 पूर्व रेखांश ते 80’54 पूर्व रेखांश. |
| क्षेत्र | 307,713 चौरस किलोमीटर (118,809 चौरस मैल) |
| लांबी | पूर्व – पश्चिम – 800 किमी |
| रुंदी | दक्षिण – उत्तर – 720 किमी |
महाराष्ट्राचा भूगोल – Maharashtra state map
- महाराष्ट्राचे एकूण क्षेत्रफळ अंदाजे 307,713 चौरस किलोमीटर (118,809 चौरस मैल) आहे.
- महाराष्ट्राच्या किनारपट्टीचे क्षेत्र सुमारे 720 किलोमीटर (447 मैल) लांब असून ते अरबी समुद्राजवळ पसरलेले आहे. कोकण किनारपट्टी आणि मुंबईच्या किनारपट्टीसह महाराष्ट्राचे एकूण किनारपट्टी क्षेत्र अंदाजे 7200 चौरस किलोमीटर (2780 चौरस मैल) आहे.
- महाराष्ट्र हे भारताच्या पश्चिम भागात स्थित राज्य आहे.
- क्षेत्रफळाच्या बाबतीत हे भारतातील तिसरे सर्वात मोठे राज्य आहे आणि उत्तर प्रदेश नंतर दुसरे सर्वाधिक लोकसंख्या असलेले राज्य आहे.
Read More:- Visheshan In Marathi PDF Download | विशेषण आणि विशेषणाचे प्रकार संपूर्ण माहिती
महाराष्ट्रासोबत ६ राज्यांची सीमा लागते. त्या राज्यांची माहिती खालील प्रमाणे आहे.
- गुजरात:- महाराष्ट्राच्या वायव्येस, गुजरात राज्याला अरबी समुद्राजवळची सीमा देते.
- मध्य प्रदेश:- महाराष्ट्राच्या ईशान्येला, मध्य प्रदेश राज्याची सीमा सामायिक करतो.
- छत्तीसगड:– महाराष्ट्राच्या पूर्वेस, छत्तीसगड राज्याची सीमा सामायिक करते.
- तेलंगणा:- महाराष्ट्राच्या आग्नेयेला, तेलंगणा राज्याची सीमा आहे.
- कर्नाटक:- महाराष्ट्राच्या दक्षिणेस, कर्नाटक राज्याची सीमा आहे.
- गोवा:- महाराष्ट्राच्या नैऋत्येला, गोव्याची सीमा अरबी समुद्राजवळ राज्याशी आहे.
महाराष्ट्र पर्यटन | Maharashtra Tourism
नक्कीच, महाराष्ट्राच्या पर्यटन करण्यासाठी काही मुद्दे खालील प्रमाणे आहेत:-
- महाराष्ट्र हे भारतातील सर्वाधिक भेट दिलेल्या राज्यांपैकी एक आहे, जे विविध संस्कृती, इतिहास आणि नैसर्गिक सौंदर्यासाठी ओळखले जाते.
- मुंबई, महाराष्ट्राची राजधानी शहर, समुद्रकिनारे, ऐतिहासिक खुणा आणि दोलायमान नाइटलाइफसाठी प्रसिद्ध असलेले प्रमुख पर्यटन केंद्र आहे.
- औरंगाबाद जिल्ह्यातील अजिंठा आणि एलोरा लेणी, युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळे आहेत आणि त्यांच्या दगडी बांधकामासाठी आणि शिल्पांसाठी ओळखल्या जातात.
- लोणावळा, माथेरान, महाबळेश्वर आणि पाचगणी ही महाराष्ट्रातील हिल स्टेशन्स त्यांच्या निसर्गरम्य सौंदर्यासाठी आणि आल्हाददायक हवामानासाठी लोकप्रिय आहेत.
- ताडोबा अंधारी व्याघ्र प्रकल्प, पेंच राष्ट्रीय उद्यान आणि संजय गांधी राष्ट्रीय उद्यान यांसारख्या वन्यजीव अभयारण्यांसाठी आणि राष्ट्रीय उद्यानांसाठी देखील राज्य ओळखले जाते.
- वडा पाव, पावभाजी, मिसळ पाव आणि भाकरी यांसारख्या पदार्थांचा समावेश असलेल्या पाककृतीसाठी महाराष्ट्र प्रसिद्ध आहे.
- राज्यात प्रसिद्ध सिद्धिविनायक मंदिर आणि शिर्डी साईबाबा मंदिरासह अनेक धार्मिक स्थळे आहेत.
- अलिबाग, गणपतीपुळे आणि तारकर्ली सारखे महाराष्ट्रातील समुद्रकिनारे त्यांच्या स्वच्छ पाणी आणि निसर्गसौंदर्यासाठी पर्यटकांमध्ये लोकप्रिय आहेत.
- गणेश चतुर्थी, दिवाळी, होळी आणि नवरात्री यासह राज्य आपल्या उत्साही सणांसाठी देखील ओळखले जाते.
- महाराष्ट्र हे भारताच्या इतर भागांशी हवाई, रस्ते आणि रेल्वेने चांगले जोडलेले आहे, ज्यामुळे ते पर्यटकांसाठी सहज उपलब्ध आहे.
स्थलाकृति आणि भूस्वरूप | Topography and landforms
- महाराष्ट्राची भूगोल वैविध्यपूर्ण आहे आणि अनेक पर्वतराजी, पठार आणि किनारी मैदाने आहेत.
- पश्चिम घाट पर्वतराजी राज्यातून जाते आणि जैवविविधतेमुळे ते युनेस्कोचे जागतिक वारसा स्थान आहे.
- दख्खनचे पठार हे महाराष्ट्रातील आणखी एक प्रमुख भूस्वरूप आहे, ज्याने राज्याच्या मध्य आणि पूर्वेकडील प्रदेशांचा मोठा भाग व्यापला आहे.
- कोकण किनारपट्टी हा महाराष्ट्राचा किनारी प्रदेश आहे आणि अरबी समुद्राजवळ पसरलेला आहे.
वनस्पति – Vegetation Of Maharashtra
महाराष्ट्रामध्ये विविध भौतिक वैशिष्ट्ये आणि हवामानामुळे विविध प्रकारच्या वनस्पती आहेत. ह्या सर्वांची माहिती आपण सविस्तर पणे जाणून घेणार आहोत.
- वैविध्यपूर्ण वनस्पती:- महाराष्ट्रामध्ये विविध भौतिक वैशिष्ट्ये आणि हवामानामुळे विविध प्रकारच्या वनस्पती आहेत. राज्यात उष्णकटिबंधीय सदाहरित जंगले, अर्ध-सदाहरित जंगले, पानझडी वने आणि काटेरी जंगले यांसह अनेक प्रकारची जंगले आहेत.
2. पश्चिम घाट:- अरबी समुद्राला समांतर जाणारा पश्चिम घाट, जगातील काही सर्वात जैवविविध प्रदेशांचे घर आहे. पश्चिम घाटातील जंगले त्यांच्या समृद्ध वनस्पती आणि प्राण्यांसाठी ओळखली जातात आणि अनेक स्थानिक प्रजातींचे निवासस्थान आहेत.
3. औषधी वनस्पती:- शतकानुशतके पारंपारिक औषधांमध्ये वापरल्या जाणाऱ्या अनेक औषधी वनस्पतींचे महाराष्ट्र हे घर आहे. महाराष्ट्रात आढळणाऱ्या काही औषधी वनस्पतींमध्ये कडुनिंब, अश्वगंधा, तुळशी आणि कोरफड यांचा समावेश होतो.
4. लाकूड:- महाराष्ट्रात साग, साल आणि बांबूसह अनेक लाकूड-उत्पादक वृक्ष आहेत. साग हे महाराष्ट्रातील सर्वात महत्वाचे लाकूड-उत्पादक वृक्ष आहे आणि राज्यात त्याची मोठ्या प्रमाणावर लागवड केली जाते.
5. वन्यजीव:- महाराष्ट्राच्या जंगलांमध्ये वाघ, बिबट्या, आळशी अस्वल, भारतीय बायसन आणि सांबर हरिण यासह अनेक वन्यजीव प्रजातींचे निवासस्थान आहे. राज्यात ताडोबा अंधारी व्याघ्र प्रकल्प, संजय गांधी राष्ट्रीय उद्यान आणि भीमाशंकर वन्यजीव अभयारण्य यासह अनेक राष्ट्रीय उद्याने आणि वन्यजीव अभयारण्ये आहेत.
6. ऍग्रो फॉरेस्ट्री:- ऍग्रो फॉरेस्ट्री, ज्यामध्ये कृषी पिकांसह झाडांची लागवड केली जाते, ही महाराष्ट्रात सामान्य प्रथा आहे. तांदूळ, गहू, ऊस यांसारख्या पिकांसोबत कडुलिंब, आंबा आणि चिंच ही झाडे घेतली जातात.
7. धोके:- जंगलतोड, शहरीकरण आणि औद्योगिकीकरण हे महाराष्ट्रातील वनस्पतींना असलेले काही मोठे धोके आहेत. गेल्या काही दशकांमध्ये राज्याने मोठ्या प्रमाणात वनक्षेत्र गमावले आहे, ज्यामुळे वन्यजीवांच्या लोकसंख्येमध्ये घट झाली आहे आणि कार्बन उत्सर्जनात वाढ झाली आहे.
Read More:- भारतातील राज्य आणि त्यांची प्रसिद्ध नृत्यकला ची संपूर्ण माहिती PDF Download
महाराष्ट्रातील अभयारण्ये आणि राष्ट्रीय उद्याने – Sanctuaries And National Parks In Maharashtra
महाराष्ट्र हे अनेक राष्ट्रीय उद्याने आणि वन्यजीव अभयारण्यांचे घर आहे. जे राज्याच्या समृद्ध जैवविविधतेसाठी महत्त्वाचे संवर्धन क्षेत्र आहेत. महाराष्ट्रातील काही प्रमुख राष्ट्रीय उद्याने आणि वन्यजीव अभयारण्ये ची माहिती खालील प्रमाणे आहे:-
- राज्यात ताडोबा अंधारी व्याघ्र प्रकल्प, संजय गांधी राष्ट्रीय उद्यान आणि भीमाशंकर वन्यजीव अभयारण्य यासह अनेक राष्ट्रीय उद्याने आणि वन्यजीव अभयारण्ये आहेत.
1. ताडोबा अंधारी व्याघ्र प्रकल्प:- महाराष्ट्रातील चंद्रपूर जिल्ह्यात स्थित, ताडोबा अंधारी व्याघ्र प्रकल्प हे राज्यातील सर्वात मोठे आणि जुने राष्ट्रीय उद्यान आहे. हे बंगाल वाघ, भारतीय बिबट्या आणि भारतीय जंगली कुत्र्यांसह अनेक लुप्तप्राय प्रजातींचे घर आहे.
2. संजय गांधी राष्ट्रीय उद्यान:- बोरिवली राष्ट्रीय उद्यान म्हणूनही ओळखले जाणारे, हे उद्यान मुंबई महानगर प्रदेशात स्थित आहे आणि ते बिबट्या, मकाक आणि पक्ष्यांच्या 250 हून अधिक प्रजातींसह वनस्पती आणि प्राण्यांच्या अनेक प्रजातींचे निवासस्थान आहे.
3. पेंच राष्ट्रीय उद्यान:- महाराष्ट्रातील नागपूर आणि छिंदवाडा जिल्ह्यात स्थित, पेंच राष्ट्रीय उद्यान हे व्याघ्र अभयारण्य आहे आणि समृद्ध जैवविविधतेसाठी ओळखले जाते.
4. भीमाशंकर वन्यजीव अभयारण्य:- पश्चिम घाटात वसलेले, भीमाशंकर वन्यजीव अभयारण्य भारतीय राक्षस गिलहरी आणि भारतीय पंगोलिन यांसारख्या अनेक संकटात सापडलेल्या प्रजातींसह विविध वनस्पती आणि प्राण्यांसाठी ओळखले जाते.
5. नागझिरा वन्यजीव अभयारण्य:- महाराष्ट्राच्या भंडारा जिल्ह्यात वसलेले, नागझिरा वन्यजीव अभयारण्य वाघांच्या संख्येसाठी ओळखले जाते, तसेच पक्ष्यांच्या आणि सरपटणाऱ्या प्राण्यांच्या अनेक प्रजातींचे निवासस्थान आहे.
6. मेळघाट व्याघ्र प्रकल्प:- महाराष्ट्राच्या अमरावती जिल्ह्यात स्थित, मेळघाट व्याघ्र प्रकल्प हा एक मोठा वनक्षेत्र आहे ज्यामध्ये भारतीय बिबट्या, आळशी अस्वल आणि गौर यासह अनेक लुप्तप्राय प्रजातींचे निवासस्थान आहे.
7. राधानगरी वन्यजीव अभयारण्य:- महाराष्ट्रातील कोल्हापूर जिल्ह्यात स्थित, राधानगरी वन्यजीव अभयारण्य हे भारतीय बायसन आणि सरपटणाऱ्या प्राण्यांच्या अनेक प्रजातींसह वनस्पती आणि प्राण्यांच्या अनेक प्रजातींचे घर आहे.
ही महाराष्ट्रातील काही प्रमुख राष्ट्रीय उद्याने आणि वन्यजीव अभयारण्ये आहेत जी राज्याच्या समृद्ध जैवविविधतेसाठी महत्त्वाचे संवर्धन क्षेत्र आहेत.
Read More:- School Letter Writing In Marathi Letter Example And Format PDF | शाळेमधील पत्र लेखन 2023
नद्या – Maharashtra Rivers
- गोदावरी, कृष्णा, तापी आणि नर्मदा यासह अनेक नद्या महाराष्ट्रातून वाहतात.
- गोदावरी नदी ही राज्यातील सर्वात मोठी आणि गंगेनंतरची भारतातील दुसरी सर्वात मोठी नदी आहे.
हवामान – Maharashtra Climate
- महाराष्ट्रातील हवामान मुख्यतः उष्णकटिबंधीय आहे, त्यात उष्ण उन्हाळा आणि सौम्य हिवाळा असतो.
- किनारपट्टीच्या प्रदेशांमध्ये पावसाळ्यात (जून-सप्टेंबर) जास्त आर्द्रता आणि मुसळधार पाऊस पडतो.
- राज्याच्या मध्य आणि पूर्व भागात अर्ध-शुष्क हवामान आहे.
नैसर्गिक संसाधने – Natural Resources
- महाराष्ट्र खनिजे (कोळसा, लोहखनिज, मॅंगनीज, क्रोमाईट, चुनखडी, डोलोमाईट, कायनाईट व सिलिमनाईट, बॉक्ससाईट आणि इतर खनिजे), जंगले आणि जलस्रोत (नद्या, तलाव आणि जलाशय) या नैसर्गिक संसाधनांनी समृद्ध आहे.
- राज्य त्याच्या शेतीसाठी देखील ओळखले जाते आणि ऊस, कापूस, सोयाबीन आणि द्राक्षे आणि आंबा यासारखी फळे यासारखी विविध पिके घेतात.
लोकसंख्या आणि शहरे – Maharashtra population And Cities
- महाराष्ट्राची लोकसंख्या 120 दशलक्षांपेक्षा जास्त आहे आणि हे भारतातील दुसऱ्या क्रमांकाचे सर्वाधिक लोकसंख्या असलेले राज्य आहे.
- राज्यात मुंबई (राज्याची राजधानी), पुणे, नागपूर, नाशिक आणि औरंगाबादसह अनेक मोठी शहरे आहेत.
- मराठी ही राज्याची अधिकृत भाषा आहे, आणि बहुसंख्य लोकसंख्या बोलली जाते. राज्यात बोलल्या जाणार्‍या इतर भाषांमध्ये हिंदी, गुजराती आणि उर्दू यांचा समावेश होतो.
Read More:- Guru Purnima Speech In Marathi PDF Download |गुरुपूर्णिमा चे भाषण मराठी मध्ये
Maharashtra Mountains District-wise Hills/ Hill Range
महाराष्ट्र हे वैविध्यपूर्ण भूगोल असलेले राज्य आहे आणि त्यात अनेक पर्वत, टेकड्या आणि डोंगररांगा आहेत. जिल्हानिहाय महाराष्ट्रातील काही प्रमुख पर्वत, टेकड्या आणि डोंगररांगा खालील प्रमाणे आहे.
- अहमदनगर जिल्हा:- हरिश्चंद्रगड, माळशेज घाट, भैरवगड आणि ढाकोबा, कळसूबाई,
- औरंगाबाद (छत्रपती संभाजी नगर) जिल्हा:- अजिंठा टेकड्या आणि एलोरा टेकड्या
- कोल्हापूर जिल्हा:- आंबा घाट, पन्हाळा आणि राधानगरी
- मुंबई जिल्हा:- मलबार हिल, पारसी पॉइंट आणि बँडस्टँड प्रोमेनेड
- नाशिक जिल्हा:- ब्रह्मगिरी आणि त्र्यंबकेश्वर डोंगर
- पुणे जिल्हा:- पश्चिम घाट, सिंहगड किल्ला, पानशेत धरण, राजगड आणि तोरणा किल्ला
- रायगड जिल्हा:- रायगड किल्ला, कर्नाळा पक्षी अभयारण्य आणि सुधागड
- रत्नागिरी जिल्हा:– सह्याद्री पर्वत, गणपतीपुळे आणि वेळणेश्वर
- सिंधुदुर्ग जिल्हा:- तेरेखोल किल्ला, आंबोली हिल स्टेशन आणि सिंधुदुर्ग किल्ला
- ठाणे जिल्हा:- येऊर हिल्स, तुंगारेश्वर वन्यजीव अभयारण्य आणि नाणेघाट
या महाराष्ट्रातील काही प्रमुख पर्वत, टेकड्या आणि डोंगररांगा जिल्हानिहाय आहेत. हे नैसर्गिक चमत्कार वर्षभर पर्यटक आणि गिर्यारोहकांना आकर्षित करतात आणि त्यांच्या पर्यावरणीय आणि भूवैज्ञानिक महत्त्वासाठी देखील महत्त्वपूर्ण आहेत.
ह्याची सविस्तर माहिती हि आपण खालील फोटो मध्ये बघणार आहोत.
महाराष्ट्राचे प्रशासकीय विभाग – Administrative Division of Maharashtra
महाराष्ट्राचे एकूण सहा प्रशासकीय विभाग आहेत. त्या मध्ये विविध जिल्ह्यांचा समावेश होतो त्यांची संपूर्ण माहिती पुढीलप्रमाणे :-
- कोकण विभाग (30746 चौ.किमी) :- मुंबई शहर, मुंबई उपनगर, ठाणे, पालघर, रायगड, रत्नागिरी, सिंधुदुर्ग
- पुणे विभाग (57268 चौ.किमी) :- पुणे, सातारा, सांगली, कोल्हापूर, सोलापूर
- नाशिक विभाग (574426 चौ.किमी): :- नाशिक, अहमदनगर, धुळे, नंदुरबार, जळगाव
- औरंगाबाद विभाग (64822 चौ.किमी) :- औरंगाबाद, जालना, बीड, परभणी, हिंगोली, उस्मानाबाद, लातूर, नांदेड
- अमरावती विभाग (46090 चौ.किमी):- अमरावती, बुलडाणा, अकोला, वाशीम, यवतमाळ
- नागपूर विभाग (51336 चौ.किमी):- नागपूर, वर्धा, भंडारा, गोंदिया, चंद्रपूर, गडचिरोली
| विभाग | जिलाह्यांची संख्या | जिल्हे |
| कोकण विभाग | 7 | मुंबई शहर, मुंबई उपनगर, ठाणे, पालघर, रायगड, रत्नागिरी, सिंधुदुर्ग |
| पुणे विभाग | 5 | पुणे, सातारा, सांगली, कोल्हापूर, सोलापूर |
| नाशिक विभाग | 5 | नाशिक, अहमदनगर, धुळे, नंदुरबार, जळगाव |
| औरंगाबाद विभाग | 8 | छत्रपती संभाजी नगर, जालना, बीड, परभणी, हिंगोली, धाराशिव, लातूर, नांदेड |
| अमरावती विभाग | 5 | अमरावती, बुलडाणा, अकोला, वाशीम, यवतमाळ |
| नागपूर विभाग | 6 | नागपूर, वर्धा, भंडारा, गोंदिया, चंद्रपूर, गडचिरोली |
| एकूण जिल्हे | 36 |
Read More:- Maiden Name Meaning In Marathi And Definition | मेडेन नावाचा अर्थ आणि मराठी व्याख्या
जिल्ह्यावार प्रशासकीय विभागानुसार तालुक्यांची संख्या – Maharashtra Districts And Their Talukas
महाराष्ट्रामध्ये 6 प्रशासकीय विभाग आहेत त्या नुसार राज्य मध्ये 36 जिल्हे आहेत आणि त्या जिल्या मध्ये एकूण 358 तालुके आहेत.
- मुंबई उपनगर जिल्ह्यामध्ये अंधेरी, बोरिवली, आणि कुर्ला हे असे तीन तालुके आहे ते फक्त शासकीय कारभारासाठी आहेत.
- हे वरील तीन तालुके वगळता फक्त ४७ तालुके हे कोकण विभागात आहेत.
ह्या जिल्ह्यावार प्रशासकीय विभागानुसार तालुक्यांची संख्या आणि इतर माहिती हि खालील प्रमाणे आहेत.
| प्रशाकीय विभाग | तालुक्यांची संख्या |
| 1. कोकण विभाग | एकूण तालुके 355 |
| १. मुंबई शहर | एकही नाही |
| २. मुंबई उपनगर | 3 |
| ३. ठाणे | 7 |
| ४. पालघर | 8 |
| ५. रायगड | 15 |
| ६. रत्नागिरी | 9 |
| ७. सिंधुदुर्ग | 8 |
| 2. पुणे विभाग | एकूण तालुके 58 |
| १. पुणे | 14 |
| २. सातारा | 11 |
| ३. सांगली | 10 |
| ४. कोल्हापूर | 12 |
| ५. सोलापूर | 11 |
| 3. नाशिक विभाग | एकूण तालुके 54 |
| १. नाशिक | 15 |
| २. अहमदनगर | 14 |
| ३. धुळे | 4 |
| ४. नंदुरबार | 6 |
| ५. जळगाव | 15 |
| 4. औरंगाबाद (छत्रपती संभाजी नगर) विभाग | एकूण तालुके 76 |
| 1. छत्रपती संभाजी नगर | 9 |
| 2. जालना | 8 |
| ३. बीड | 11 |
| ४. परभणी | 9 |
| ५. हिंगोली | 5 |
| ६. उस्मानाबाद (धाराशिव) | 8 |
| ७. लातूर | 10 |
| ८. नांदेड | 16 |
| 5. अमरावती विभाग | एकूण तालुके 56 |
| 1. अमरावती | 14 |
| 2. बुलढाणा | 13 |
| 3. अकोला | 7 |
| 4. वाशीम | 6 |
| 5. यवतमाळ | 15 |
| 6. नागपूर विभाग | एकूण तालुके 64 |
| 1. नागपूर | 14 |
| 2. वर्धा | 8 |
| 3. भंडारा | 7 |
| 4. गोंदिया | 8 |
| 5. चंद्रपूर | 15 |
| 6. गडचिरोली | 12 |
| एकूण तालुके | 355 |
- 2022 मध्ये औरंगाबाद आणि उस्मानबाद ह्या २ जिल्ह्यांचे नामांतर करण्यात आले होते. औरंगाबाद जिल्ह्याचे नाव हे छत्रपती संभाजी नगर म्हणून नामांतर करण्यात आले होते. तर उस्मानाबाद चे नाव धाराशिव करण्यात आले आहे.
Read More:- New Barakhadi Marathi PDF Download 2023 | मराठी बाराखडी ची संपूर्ण माहिती जाणून घ्या
Maharashtracha Bhugol Notes PDF Download
Maharashtracha Bhugol Notes PDF:- MPSC च्या अभ्यासाची तयारी ची करण्याऱ्या बहुतेक उमदेवारांना त्यांचा महाराष्ट्राचा भूगोल जाणून घेणे आवश्यक आहे. हि गरज लक्ष्यात घेऊन आम्ही तुमच्या अभ्यासाठी आणि तुमच्या मित्रांना शेअर करण्यासाठी PDF File Download करण्यासाठी पाहिजे असते. त्यांच्यासाठी आम्ही फाइल डाउनलोड हे नोट्स डाउनलोड करता यावी म्हणून खाली फाइल दिली आहे. त्या साठी तुम्ही खालील डाउनलोड बटन वर क्लिक करून डाउनलोड करू शकतात.
महाराष्ट्राचा भूगोल | Maharashtracha Bhugol PDF Download
महाराष्ट्राचा भूगोल PDF Download :- अनेक जणांना अभ्यासाठी महाराष्ट्राचा भूगोल PDF Download ची आवश्यकत असते म्हणून आम्ही तुमच्या साठी pdf तयार केली आहे. pdf download वर क्लिक करून तुम्ही pdf Download करू शकतात.
Conclusion Of Maharashtracha Bhugol
Conclusion:- ह्या आर्टिकल मध्ये आपण सर्वानी बघितले की महाराष्ट्राची संपूर्ण माहिती सविस्तर पणे आणि Geography of maharashtra, maharashtra physical geography, Geographical location of maharashtra, Maharashtracha bhugol in marathi, a b savadi geography book हे सर्व आपण ह्या आर्टिकल मध्ये बघितले आहे. त्यांची Marathi Viram Chinh PDF Download हे पण आपण बघितले आहे. ह्या सर्व महत्वाचे मुद्दे सर्व एका एकत्र पीडीएफ मध्ये Viram Chinh In Marathi मध्ये आपण बघितले आहे.
FAQ Frequently Asked Question For Maharashtracha Bhugol
Q1. महाराष्ट्राची दक्षिण उत्तर रुंदी किती आहे?
महाराष्ट्राची दक्षिण – उत्तर ही 720 किमी आहे.
Q2. महाराष्ट्राचे किती भाग पडतात?
महाराष्ट्रामध्ये 6 प्रशासकीय विभाग/भाग आहेत त्या नुसार राज्य मध्ये 36 जिल्हे आहेत आणि त्या जिल्या मध्ये एकूण 358 तालुके आहेत.
Q3. 1960 मध्ये महाराष्ट्रात किती प्रशासकीय विभाग होते?
भारत स्वतंत्र झाल्यानंतर महाराष्ट्र राज्याची स्थापना ही 1 मे 1960 रोजी झाली. स्थापनेच्या वेळी महाराष्ट्रामध्ये एकूण 26 जिल्हे, 235 तालुके, 4 प्रशासकीय विभाग होते. सध्या महाराष्ट्रामध्ये 36 जिल्हे, , 535 शहरे, 355 तालुके 43663 खेडी, 6 प्रशासकीय विभाग आहेत.
महाराष्ट्राची लोकसंख्या ही १२.८ करोड पर्यंत आहे. तर मुंबई हे शहर सर्वात लोकसंख्या असलेले शहर आहे.