All Kalam In Marathi PDF Download | Kalam 1 To 395 | भारतीय राज्यघटनेतील कलम 1 ते 395 पर्यंत च्या सर्व कलमांची माहिती जाणून घ्या

All Kalam In Marathi PDF Download:- Article 1 to 395 Marathi pdf download:- There are total 395 articles in the constitution of India. The constitution of India is more comprehensive and specific than any other country. Competitive exams MPSC, UPSC, Talathi gram sevak recruitment [Identify the article in the exams or what is the 100th period, 324 kalam in Marathi. In today’s post we will see the list of Sections 1 to 395 in Marathi for the complete section 1 to 395 study is necessary to prepare for such potential questions.

All Kalam In Marathi PDF Download

कलम 1 ते 395 मराठी pdf download: – भारताच्या राज्य घटनेमध्ये एकूण 395 कलमे आहेत.इतर कोणत्याही देशापेक्षा भारताची राज्यघटना जास्त व्यापक आणि वैशीष्टपुर्ण आहे.स्पर्धा परीक्षा MPSC, UPSC, तलाठी ग्रामसेवक अशा भरती [परीक्षांमध्ये कलम ओळखा किंवा १०० वे काळं कोणते असे प्रश्न विचारले जातात. All Kalam In Marathi PDF Download अशा संभाव्य प्रश्नांची तयारी करण्यासाठी संपूर्ण कलम 1 ते 395 अभ्यासाने आवश्यक आहे या साठी आजच्या या पोस्ट मध्ये आपण कलम 1 ते 395 मराठी यादी पाहुयात.

Read More:- Kal Ani Kalache Prakar PDF Download | काळ आणि काळाचे प्रकाराची संपूर्ण माहिती जाणून घ्या

What Is A kalam/Articles | कलम म्हणजे काय?

What Is A kalam/Articles | कलम म्हणजे काय? :- भारतीय राज्यघटनेत एकूण 395 कलमे आहेत. हे कलम 22 भाग आणि 8 परिशिष्ट मध्ये विभागलेले आहेत. संविधानाच्या पहिल्या भागात प्रस्तावना समाविष्ट आहे, जी भारतीय राज्याची मूलभूत तत्त्वे आणि मूल्ये ठरवते. उर्वरित भाग नागरिकत्व, मूलभूत अधिकार, सरकारची रचना, न्यायव्यवस्था आणि अर्थव्यवस्था यासह विविध विषयांशी संबंधित आहेत.

Read More:- All Indian Important Dynasties And Their Founders PDF Download | भारतातील सर्व महत्वाचे राजघराणे आणि त्यांचे संस्थापक ह्यांची संपूर्ण माहिती

भारतीय राज्यघटनेतील काही महत्त्वाची कलमे | Some Important Articles Of Indian Constitution

• कलम 14: कायद्यासमोर समानतेची हमी देते
• कलम 15: धर्म, वंश, जात, लिंग किंवा जन्मस्थान या आधारावर भेदभाव करण्यास मनाई करते
• कलम 16: रोजगारातील संधीच्या समानतेची हमी देते
• कलम 19: भाषण स्वातंत्र्य, संमेलन आणि संघटना यासह सहा मूलभूत अधिकारांची हमी देते
• कलम २१: जगण्याच्या अधिकाराचे आणि वैयक्तिक स्वातंत्र्याचे रक्षण करते
• कलम 32: मूलभूत अधिकारांच्या अंमलबजावणीसाठी सर्वोच्च न्यायालयात जाण्याचा अधिकार प्रदान करते
• कलम 356: राष्ट्रपतींना राज्यात राष्ट्रपती राजवट घोषित करण्याची परवानगी देते
• कलम 39: राज्य धोरणाची मार्गदर्शक तत्त्वे ठरवते, जी सरकारसाठी बंधनकारक नसलेली परंतु महत्त्वाकांक्षी उद्दिष्टे आहेत.
• कलम ३९५: घटनादुरुस्तीची तरतूद

भारतीय राज्यघटना हा एक जिवंत दस्तऐवज आहे ज्यामध्ये 1950 मध्ये स्वीकारल्यापासून अनेक वेळा दुरुस्त्या करण्यात आल्या आहेत. या सुधारणा भारतीय लोकांच्या बदलत्या गरजा आणि आकांक्षा प्रतिबिंबित करण्यासाठी केल्या गेल्या आहेत.

Read More:- Dams In Maharashtra PDF Download | महाराष्ट्र मधील महत्वाची धरणे आणि त्यांचे जिल्हे ह्यांची संपूर्ण माहिती जाणून घ्या

कलम 1 ते 395 मराठी लिस्ट | All Kalam

• भारतीय राज्य घटनेच्या संपूर्ण कलमांची यादी PDF तुम्ही आमच्या वेबसाईट वरून खाली दिलेल्या डाउनलोड लिंक वर क्लिक करून डाउनलोड करू शकता.

खालील यादी मध्ये कलम १ ते 395मधील ही महत्वाची कलमे आहेत त्या बद्दल माहिती दिलेली आहे.

भाग – I संघराज्य व त्यांचे राज्य क्षेत्र | PART I: THE UNION AND ITS TERRITORY

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 1	संघाचे नाव आणि प्रदेश.
कलम 2	नवीन राज्यांची निर्मिती आणि क्षेत्र, सीमा किंवा विद्यमान राज्यांची नावे बदलणे
कलम 2A	[रद्द केले.]
कलम 3	नवीन राज्यांची निर्मिती आणि विद्यमान राज्यांची क्षेत्रे, सीमा किंवा नावे बदलणे.
कलम 4	पहिल्या आणि चौथ्या अनुसूची आणि पूरक, आनुषंगिक आणि परिणामी बाबींमध्ये सुधारणा करण्यासाठी तरतूद करण्यासाठी अनुच्छेद 2 आणि 3 अंतर्गत बनवलेले कायदे.

भाग – 2 नागरिकत्व कलम 5 ते 11 | PART II: CITIZENSHIP

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 5	संविधानाच्या प्रारंभाच्या वेळी नागरिकत्व.
कलम 6	पाकिस्तानमधून भारतात स्थलांतरित झालेल्या विशिष्ट व्यक्तींच्या नागरिकत्वाचे अधिकार.
कलम 7	ठराविक स्थलांतरितांचे पाकिस्तानातील नागरिकत्वाचे अधिकार.
कलम 8	भारताबाहेर राहणाऱ्या भारतीय वंशाच्या विशिष्ट व्यक्तींचे नागरिकत्वाचे अधिकार.
कलम 9	स्वेच्छेने परदेशी राज्याचे नागरिकत्व प्राप्त करणार्‍या व्यक्तींनी नागरिक होऊ नये.
कलम 10	नागरिकत्वाच्या अधिकारांचे सातत्य.
कलम 11	नागरिकत्वाच्या अधिकाराचे कायद्याने नियमन करण्यासाठी संसद.

भाग – 3 मूलभूत अधिकार कलम 12 ते 35 | PART III : FUNDAMENTAL RIGHTS

कलम	कलमांची तरतूद
सामान्य
कलम 12	व्याख्या.
कलम 13	मूलभूत अधिकारांशी विसंगत किंवा त्यांचा अवमान करणारे कायदे.
समानतेचा अधिकार
कलम 14	कायद्यासमोर समानता.
कलम 15	धर्म, वंश, जात, लिंग किंवा जन्मस्थान या आधारावर भेदभाव करण्यास मनाई.
कलम 16	सार्वजनिक रोजगाराच्या बाबतीत संधीची समानता.
कलम 17	अस्पृश्यता निर्मूलन.
कलम 18	पदव्या रद्द करणे.
स्वातंत्र्याचा अधिकार
कलम 19	अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य इत्यादींबाबत काही अधिकारांचे संरक्षण.
कलम 20	गुन्ह्यांसाठी दोषी ठरवल्याबद्दल संरक्षण.
कलम 21	जीवन आणि वैयक्तिक स्वातंत्र्याचे संरक्षण.
कलम 21A	शिक्षणाचा अधिकार
कलम 22	काही प्रकरणांमध्ये अटक आणि अटकेपासून संरक्षण.
शोषणाविरुद्ध हक्क
कलम 23	माणसांच्या वाहतुकीवर बंदी घालणे आणि सक्तीचे काम करणे.
कलम 24	कारखान्यांमध्ये मुलांना कामावर ठेवण्यास मनाई.
धर्म स्वातंत्र्याचा अधिकार
कलम 25	विवेकाचे स्वातंत्र्य आणि मुक्त व्यवसाय, धर्माचा आचरण आणि प्रचार.
कलम 26	धार्मिक व्यवहारांचे व्यवस्थापन करण्याचे स्वातंत्र्य.
कलम 27	कोणत्याही विशिष्ट धर्माच्या संवर्धनासाठी कर भरण्याचे स्वातंत्र्य.
कलम 28	विशिष्ट शैक्षणिक संस्थांमध्ये धार्मिक सूचना किंवा धार्मिक उपासनेला उपस्थित राहण्याचे स्वातंत्र्य.
सांस्कृतिक आणि शैक्षणिक हक्क
कलम 29	अल्पसंख्याकांच्या हिताचे संरक्षण.
कलम 30	अल्पसंख्याकांना शैक्षणिक संस्था स्थापन करण्याचा आणि त्यांचे प्रशासन करण्याचा अधिकार.
कलम 31	[रद्द केले.]
काही कायद्यांची बचत
कलम 31A	इस्टेट इत्यादि संपादनासाठी प्रदान करणार्‍या कायद्यांची बचत.
कलम 31B	काही कायदे आणि नियमांचे प्रमाणीकरण.
कलम 31C	काही निर्देशात्मक तत्त्वांवर परिणाम करणारे कायद्यांची बचत.
कलम 31D	[रद्द केले.]
घटनात्मक उपायांचा अधिकार
कलम 32	या भागाद्वारे प्रदान केलेल्या अधिकारांच्या अंमलबजावणीसाठी
कलम 32A	[रद्द केले.]
कलम 33	या भागाने फौजांना दिलेल्या अर्जात दिलेले अधिकार सुधारण्याचा संसदेचा अधिकार इ.
कलम 34	कोणत्याही क्षेत्रात मार्शल लॉ लागू असताना या भागाद्वारे प्रदान केलेल्या अधिकारांवर निर्बंध.
कलम 35	या भागाच्या तरतुदी लागू करण्यासाठी कायदे.

Read more:- भारतीय वृत्तपत्रे आणि संपादकांची संपूर्ण माहिती PDF Download

भाग – 4 मार्गदर्शक तत्वे कलम 36 ते 51 | PART IV: DIRECTIVE PRINCIPLES OF STATE POLICY

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 36	व्याख्या.
कलम 37	या भागामध्ये समाविष्ट असलेल्या तत्त्वांचा वापर.
कलम 38	लोकांच्या कल्याणासाठी सामाजिक व्यवस्था सुरक्षित करण्यासाठी राज्य.
कलम 39	धोरणाची काही तत्त्वे राज्याने पाळली पाहिजेत.
कलम 39A	समान न्याय आणि मोफत कायदेशीर मदत.
कलम 40	ग्रामपंचायतींची संघटना.
कलम 41	काही प्रकरणांमध्ये काम करण्याचा, शिक्षणाचा आणि सार्वजनिक मदतीचा अधिकार.
कलम 42	कामाच्या न्याय्य आणि मानवी परिस्थितीसाठी आणि मातृत्व आरामासाठी तरतूद.
कलम 43	कामगारांसाठी राहण्याची मजुरी इ.
कलम 43A	उद्योगांच्या व्यवस्थापनात कामगारांचा सहभाग.
कलम 43B	सहकारी संस्थांना प्रोत्साहन.
कलम 44	नागरिकांसाठी समान नागरी संहिता.
कलम 45	मुलांसाठी मोफत आणि सक्तीच्या शिक्षणाची तरतूद.
कलम 46	अनुसूचित जाती, अनुसूचित जमाती आणि इतर दुर्बल घटकांच्या शैक्षणिक आणि आर्थिक हितसंबंधांना प्रोत्साहन.
कलम 47	पोषण आणि जीवनमानाचा स्तर उंचावणे आणि सार्वजनिक आरोग्य सुधारणे हे राज्याचे कर्तव्य आहे.
कलम 48	कृषी आणि पशुपालन संघटना.
कलम 48A	पर्यावरणाचे संरक्षण आणि सुधारणा आणि जंगले आणि वन्यजीवांचे संरक्षण.
कलम 49	स्मारके आणि ठिकाणे आणि राष्ट्रीय महत्त्वाच्या वस्तूंचे संरक्षण.
कलम 50	न्यायपालिका कार्यकारिणीपासून वेगळे करणे.
कलम 51	आंतरराष्ट्रीय शांतता आणि सुरक्षिततेला प्रोत्साहन.

Read more:-  All Top Forts Of Maharashtra PDF Download | महाराष्ट्रातील सर्व गडकिल्यांची संपूर्ण माहिती जाणून घ्या

भाग IVA: मूलभूत कर्तव्ये | PART IVA: FUNDAMENTAL DUTIES

कलम	कलमांची तरतूद
51A	मूलभूत कर्तव्ये

भाग V: केंद्र सरकार कलम 52 ते 151 | PART V: THE UNION

CHAPTER I: THE EXECUTIVE

Read More:- Best Books For Gram Sevak Books PDF Download | ग्रामसेवक भरती साठी सर्वोत्तम पुस्तकांची यादी

All Kalam In Marathi PDF Download | CHAPTER II: PARLIAMENT

कलम	कलमांची तरतूद
सामान्य
कलम 79	संसदेची घटना.
कलम 80	राज्यांच्या परिषदेची रचना.
कलम 81	लोकसभेच्या सभागृहाची रचना परिभाषित करते.
कलम 82	प्रत्येक जनगणनेनंतर फेरबदल.
कलम 83	संसदेच्या सभागृहांचा कालावधी.
कलम 84	संसद सदस्यत्वासाठी पात्रता.
कलम 85	संसदेची सत्रे, स्थगिती आणि विसर्जन.
कलम 86	सभांना संबोधित करण्याचा आणि संदेश पाठविण्याचा राष्ट्रपतींचा अधिकार.
कलम 87	राष्ट्रपतींचे विशेष अभिभाषण.
कलम 88	मंत्री आणि ऍटर्नी जनरल यांचे हक्क
संसदेचे अधिकारी
कलम 89	राज्यांच्या परिषदेचे अध्यक्ष आणि उपाध्यक्ष.
कलम 90	उपसभापतीच्या पदावरून रजा आणि राजीनामा, आणि काढून टाकणे.
कलम 91	उपसभापती किंवा इतर व्यक्तीच्या कार्यालयाची कर्तव्ये पार पाडण्याचा किंवा अध्यक्ष म्हणून काम करण्याचा अधिकार.
कलम 92	अध्यक्ष किंवा उपसभापती यांना पदावरून दूर करण्याचा ठराव विचाराधीन असताना अध्यक्षपदी राहू नयेत.
कलम 93	लोकसभेचे अध्यक्ष आणि उपसभापती.
कलम 94	सभापती आणि उपसभापती यांच्या कार्यालयातून रजा आणि राजीनामा, आणि काढून टाकणे.
कलम 95	डेप्युटी स्पीकर किंवा इतर व्यक्तीला सभापतीच्या कार्यालयाची कर्तव्ये पार पाडण्याचा किंवा अध्यक्ष म्हणून काम करण्याचा अधिकार.
कलम 96	सभापती किंवा उपसभापती यांना पदावरून दूर करण्याचा ठराव विचाराधीन असताना अध्यक्षपदी राहू नये.
कलम 97	अध्यक्ष व उपसभापती व सभापती व उपसभापती यांचे वेतन व भत्ते.
कलम 98	संसदेचे सचिवालय.
व्यवसायाचे आचरण
कलम 99	सदस्यांनी दिलेली शपथ किंवा प्रतिज्ञा.
कलम 100	सदनांमध्ये मतदान, रिक्त पदे आणि कोरम असूनही कार्य करण्याचे सभागृहांचे अधिकार.
सदस्यांची अपात्रता
कलम 101	जागांची सुट्टी.
कलम 102	सदस्यत्वासाठी अपात्रता.
कलम 103	सदस्यांच्या अपात्रतेच्या प्रश्नांवर निर्णय.
कलम 104	अनुच्छेद 99 अंतर्गत शपथ घेण्यापूर्वी किंवा प्रतिज्ञा करण्यापूर्वी किंवा पात्र नसताना किंवा अपात्र असताना बसून मतदान केल्याबद्दल दंड.
संसद आणि त्याचे सदस्य यांचे अधिकार, विशेषाधिकार आणि प्रतिकारशक्ती
कलम 105	संसदेच्या सभागृहांचे आणि सदस्यांचे आणि समित्यांचे अधिकार, विशेषाधिकार इ.
कलम 106	सदस्यांचे वेतन आणि भत्ते.
विधान प्रक्रिया
कलम 107	विधेयके सादर करणे आणि पारित करणे यासंबंधीच्या तरतुदी.
कलम 108	काही प्रकरणांमध्ये दोन्ही सभागृहांची संयुक्त बैठक.
कलम 109	मनी बिलांच्या संदर्भात विशेष प्रक्रिया.
कलम 110	“मनी बिले” ची व्याख्या.
कलम 111	विधेयकांना संमती.
आर्थिक बाबींमध्ये प्रक्रिया
कलम 112	वार्षिक आर्थिक विवरण.
कलम 113	अंदाजांच्या संदर्भात संसदेतील कार्यपद्धती.
कलम 114	विनियोग विधेयके.
कलम 115	पूरक, अतिरिक्त किंवा जादा अनुदान.
कलम 116	खात्यावर मते, क्रेडिटची मते आणि अपवादात्मक अनुदान.
कलम 117	आर्थिक विधेयकांबाबत विशेष तरतुदी.
प्रक्रिया सर्वसाधारणपणे
कलम 118	प्रक्रियेचे नियम.
कलम 119	आर्थिक व्यवसायाच्या संबंधात संसदेत प्रक्रियेच्या कायद्याद्वारे नियमन.
कलम 120	संसदेत वापरावयाच्या भाषा.
कलम 121	संसदेत चर्चेवर निर्बंध.
कलम 122	न्यायालये संसदेच्या कामकाजाची चौकशी करू नयेत.

Read More:- All ZP Maharashtra Required Document Lists 2023 | जिल्हा परीषद भरती साठी लागणारे आवश्यक कागदपत्रांची यादी

CHAPTER III: LEGISLATIVE POWERS OF THE PRESIDENT

कलम	कलमाची तरतूद
कलम 123	संसदेच्या सुट्टीच्या वेळी अध्यादेश जारी करण्याचा राष्ट्रपतींचा अधिकार.

CHAPTER IV: THE UNION JUDICIARY

CHAPTER V: COMPTROLLER AND AUDITOR-GENERAL OF INDIA

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 148	भारताचे नियंत्रक आणि महालेखापरीक्षक.
कलम 149	नियंत्रक आणि महालेखापरीक्षकांची कर्तव्ये आणि अधिकार.
कलम 150	केंद्र आणि राज्यांच्या खात्यांचे स्वरूप.
कलम 151	लेखापरीक्षण अहवाल.

भाग VI: राज्ये | PART VI: THE STATES

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 152	व्याख्या

Read More:- 300+ GK Questions In Marathi PDF Download | सामान्य ज्ञान प्रश्न आणि त्यांच्या उत्तरांची संपूर्ण माहिती जाणून घ्या

CHAPTER I: GENERAL | All Kalam In Marathi PDF Download

कलम	कलमांची तरतूद
राज्यपाल
कलम 153	राज्यांचे राज्यपाल.
कलम 154	राज्याची कार्यकारी शक्ती.
कलम 155	राज्यपालांची नियुक्ती.
कलम 156	राज्यपाल पदाचा कार्यकाळ.
कलम 157	राज्यपाल म्हणून नियुक्तीसाठी पात्रता.
कलम 158	राज्यपाल कार्यालयाच्या अटी
कलम 159	राज्यपालांनी दिलेली शपथ किंवा प्रतिज्ञा.
कलम 160	काही आकस्मिक परिस्थितीत राज्यपालांच्या कार्यांचे निर्वाह.
कलम 161	माफी इ. मंजूर करण्याचा आणि काही प्रकरणांमध्ये शिक्षा निलंबित, माफी किंवा कमी करण्याचा राज्यपालाचा अधिकार.
कलम 162	राज्याच्या कार्यकारी अधिकाराची व्याप्ती.
मंत्री परिषद
कलम 163	राज्यपालांना मदत आणि सल्ला देण्यासाठी मंत्री परिषद.
164	मंत्री म्हणून इतर तरतुदी.
राज्याचे महाधिवक्ता
कलम 165	राज्यासाठी महाधिवक्ता.
सरकारी कामकाजाचे आचरण
कलम 166	राज्य सरकारच्या कामकाजाचे आचरण.
कलम 167	मुख्यमंत्र्यांची कर्तव्ये राज्यपालांना माहिती देणे इ.

All Kalam In Marathi PDF Download | CHAPTER II: THE EXECUTIVE | कार्यकारी

कलम	कलमांची तरतूद
सामान्य
कलम 168	राज्यांमधील विधानमंडळांची घटना.
कलम 169	राज्यांमधील विधान परिषद रद्द करणे किंवा निर्माण करणे.
कलम 170	विधानसभेची रचना.
कलम 171	विधान परिषदांची रचना.
कलम 172	राज्य विधानमंडळांचा कालावधी.
कलम 173	राज्य विधानमंडळाच्या सदस्यत्वासाठी पात्रता.
कलम 174	राज्य विधानमंडळाची सत्रे, स्थगिती आणि विसर्जन.
कलम 175	सभागृह किंवा सभागृहांना संबोधित करण्याचा आणि संदेश पाठविण्याचा राज्यपालांचा अधिकार.
कलम 176	राज्यपालांचे विशेष अभिभाषण.
कलम 177	सदनांच्या संदर्भात मंत्री आणि महाधिवक्ता-जनरल यांचे अधिकार.
राज्य विधिमंडळाचे अधिकारी
कलम 178	विधानसभेचे अध्यक्ष आणि उपसभापती.
कलम 179	सभापती आणि उपसभापतींच्या कार्यालयातून रजा आणि राजीनामा, आणि काढून टाकणे.
कलम 180	डेप्युटी स्पीकर किंवा इतर व्यक्तीला सभापतीच्या कार्यालयाची कर्तव्ये पार पाडण्याचा किंवा अध्यक्ष म्हणून काम करण्याचा अधिकार.
कलम 181	सभापती किंवा उपसभापती यांना पदावरून दूर करण्याचा ठराव विचाराधीन असताना अध्यक्षपदी राहू नये.
कलम 182	विधानपरिषदेचे अध्यक्ष आणि उपसभापती.
कलम 183	चेअरमन आणि डेप्युटी चेअरमन यांच्या कार्यालयांची रजा आणि राजीनामा, आणि काढून टाकणे.
कलम 184	उपसभापती किंवा इतर व्यक्तीचे कार्यालयातील कर्तव्ये पार पाडण्यासाठी किंवा अध्यक्ष म्हणून काम करण्याचा अधिकार.
कलम 185	अध्यक्ष किंवा उपसभापती यांना पदावरून दूर करण्याचा ठराव विचाराधीन असताना अध्यक्षपदी राहू नये.
कलम 186	सभापती व उपसभापती व सभापती व उपसभापती यांचे वेतन व भत्ते.
कलम 187	राज्य विधानमंडळाचे सचिवालय.
व्यवसायाचे आचरण
कलम 188	सदस्यांनी दिलेली शपथ किंवा प्रतिज्ञा.
कलम 189	सदनांमध्ये मतदान, रिक्त पदे आणि कोरम असूनही कार्य करण्याचे सभागृहांचे अधिकार.
सदस्यांची अपात्रता
कलम 190	जागांची सुट्टी.
कलम १९१	सदस्यत्वासाठी अपात्रता.
कलम 192	सदस्यांच्या अपात्रतेच्या प्रश्नांवर निर्णय.
कलम 193	अनुच्छेद 188 अन्वये शपथ घेण्यापूर्वी किंवा प्रतिज्ञा करण्यापूर्वी किंवा पात्र नसताना किंवा अपात्र झाल्यावर बसून मतदान केल्याबद्दल दंड.
राज्य विधानसभा आणि त्यांच्या सदस्यांचे अधिकार, विशेषाधिकार आणि प्रतिकारशक्ती
कलम 194	विधिमंडळांच्या सभागृहांचे आणि सदस्यांचे आणि समित्यांचे अधिकार, विशेषाधिकार इ.
कलम 195	सदस्यांचे वेतन आणि भत्ते.
विधान प्रक्रिया
कलम 196	विधेयके सादर करणे आणि पारित करणे यासंबंधीच्या तरतुदी.
कलम 197	मुद्रा विधेयकांव्यतिरिक्त इतर विधेयकांबाबत विधान परिषदेच्या अधिकारांवर निर्बंध.
कलम 198	मनी बिलांच्या संदर्भात विशेष प्रक्रिया.
कलम 199	“मनी बिल्स” ची व्याख्या.
कलम 200	बिलांना संमती.
कलम 201	विधेयके विचारार्थ राखीव.

CHAPTER III: THE STATE LEGISLATURE | राज्य विधानमंडळ

कलम	कलमांची तरतूद
सामान्य
कलम 168	राज्यांमधील विधानमंडळांची घटना.
कलम 169	राज्यांमधील विधान परिषद रद्द करणे किंवा निर्माण करणे.
कलम 170	विधानसभेची रचना.
कलम 171	विधान परिषदांची रचना.
कलम 172	राज्य विधानमंडळांचा कालावधी.
कलम 173	राज्य विधानमंडळाच्या सदस्यत्वासाठी पात्रता.
कलम 174	राज्य विधानमंडळाची सत्रे, स्थगिती आणि विसर्जन.
कलम 175	सभागृह किंवा सभागृहांना संबोधित करण्याचा आणि संदेश पाठविण्याचा राज्यपालांचा अधिकार.
कलम 176	राज्यपालांचे विशेष अभिभाषण.
कलम 177	सदनांच्या संदर्भात मंत्री आणि महाधिवक्ता-जनरल यांचे अधिकार.
राज्य विधिमंडळाचे अधिकारी
कलम 178	विधानसभेचे अध्यक्ष आणि उपसभापती.
कलम 179	सभापती आणि उपसभापतींच्या कार्यालयातून रजा आणि राजीनामा, आणि काढून टाकणे.
कलम 180	डेप्युटी स्पीकर किंवा इतर व्यक्तीला सभापतीच्या कार्यालयाची कर्तव्ये पार पाडण्याचा किंवा अध्यक्ष म्हणून काम करण्याचा अधिकार.
कलम 181	सभापती किंवा उपसभापती यांना पदावरून दूर करण्याचा ठराव विचाराधीन असताना अध्यक्षपदी राहू नये.
कलम 182	विधानपरिषदेचे अध्यक्ष आणि उपसभापती.
कलम 183	चेअरमन आणि डेप्युटी चेअरमन यांच्या कार्यालयांची रजा आणि राजीनामा, आणि काढून टाकणे.
कलम 184	उपसभापती किंवा इतर व्यक्तीचे कार्यालयातील कर्तव्ये पार पाडण्यासाठी किंवा अध्यक्ष म्हणून काम करण्याचा अधिकार.
कलम 185	अध्यक्ष किंवा उपसभापती यांना पदावरून दूर करण्याचा ठराव विचाराधीन असताना अध्यक्षपदी राहू नये.
कलम 186	सभापती व उपसभापती व सभापती व उपसभापती यांचे वेतन व भत्ते.
कलम 187	राज्य विधानमंडळाचे सचिवालय.
व्यवसायाचे आचरण
कलम 188	सदस्यांनी दिलेली शपथ किंवा प्रतिज्ञा.
कलम 189	सदनांमध्ये मतदान, रिक्त पदे आणि कोरम असूनही कार्य करण्याचे सभागृहांचे अधिकार.
सदस्यांची अपात्रता
कलम 190	रिक्त जागा
कलम 191	सदस्यत्वासाठी अपात्रता.
कलम 192	सदस्यांच्या अपात्रतेच्या प्रश्नांवर निर्णय.
कलम 193	अनुच्छेद 188 अन्वये शपथ घेण्यापूर्वी किंवा प्रतिज्ञा करण्यापूर्वी किंवा पात्र नसताना किंवा अपात्र झाल्यावर बसून मतदान केल्याबद्दल दंड.
राज्य विधानसभा आणि त्यांच्या सदस्यांचे अधिकार, विशेषाधिकार आणि प्रतिकारशक्ती
कलम 194	विधिमंडळांच्या सभागृहांचे आणि सदस्यांचे आणि समित्यांचे अधिकार, विशेषाधिकार इ.
कलम 195	सदस्यांचे वेतन आणि भत्ते.
विधान प्रक्रिया
कलम 196	विधेयके सादर करणे आणि पारित करणे यासंबंधीच्या तरतुदी.
कलम 197	मुद्रा विधेयकांव्यतिरिक्त इतर विधेयकांबाबत विधान परिषदेच्या अधिकारांवर निर्बंध.
कलम 198	मनी बिलांच्या संदर्भात विशेष प्रक्रिया.
कलम 199	“मनी बिल्स” ची व्याख्या.
कलम 200	बिलांना संमती.
कलम 201	विधेयके विचारार्थ राखीव.
आर्थिक बाबींमध्ये प्रक्रिया
कलम 202	वार्षिक आर्थिक विवरण.
कलम 203	अंदाजांच्या संदर्भात विधिमंडळातील कार्यपद्धती.
कलम 204	विनियोग विधेयके.
कलम 205	पूरक, अतिरिक्त किंवा जादा अनुदान.
कलम 206	खात्यावर मते, क्रेडिटची मते आणि अपवादात्मक अनुदान.
कलम 207	आर्थिक विधेयकांबाबत विशेष तरतुदी.
प्रक्रिया सर्वसाधारणपणे
कलम 208	प्रक्रियेचे नियम.
कलम 209	आर्थिक व्यवसायाच्या संबंधात राज्याच्या विधानमंडळातील प्रक्रियेच्या कायद्याद्वारे नियमन.
कलम 210	विधिमंडळात वापरायची भाषा.
कलम 211	विधिमंडळात चर्चेवर निर्बंध.
कलम 212	न्यायालये विधिमंडळाच्या कामकाजाची चौकशी करू नयेत.

CHAPTER IV : LEGISLATIVE POWER OF THE GOVERNOR | राज्यपालांचे वैधानिक अधिकार

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 213	विधिमंडळाच्या सुट्टीच्या वेळी अध्यादेश जारी करण्याचा राज्यपालाचा अधिकार.

CHAPTER V: THE HIGH COURTS IN THE STATES | राज्यांमधील उच्च न्यायालये

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 214	राज्यांसाठी उच्च न्यायालये.
कलम 215	उच्च न्यायालये रेकॉर्ड न्यायालये असतील.
कलम 216	उच्च न्यायालयांची घटना.
कलम 217	उच्च न्यायालयाच्या न्यायाधीशाच्या पदावरील नियुक्ती आणि अटी.
कलम 218	सर्वोच्च न्यायालयाशी संबंधित काही तरतुदी उच्च न्यायालयांना लाग
कलम 219	उच्च न्यायालयांच्या न्यायाधीशांची शपथ किंवा प्रतिज्ञा.
कलम 220	कायमस्वरूपी न्यायाधीश झाल्यानंतर सरावावर निर्बंध.
कलम 221	न्यायाधीशांचे वेतन, इ.
कलम 222	न्यायाधीशांची एका उच्च न्यायालयातून दुसर्‍या उच्च न्यायालयात बद
कलम 223	कार्यवाहक सरन्यायाधीशांची नियुक्ती.
कलम 224	अतिरिक्त आणि कार्यवाहक न्यायाधीशांची नियुक्ती.
कलम 224A	उच्च न्यायालयांच्या बैठकीत निवृत्त न्यायाधीशांची नियुक्ती.
कलम 225	विद्यमान उच्च न्यायालयांचे अधिकार क्षेत्र.
कलम 226	काही रिट जारी करण्याचा उच्च न्यायालयांचा अधिकार.
कलम 226A	[रद्द केले..]
कलम 227	उच्च न्यायालयाद्वारे सर्व न्यायालयांवर अधिक्षक अधिकार.
कलम 228	काही प्रकरणांचे उच्च न्यायालयात हस्तांतरण.
कलम 228	[रद्द केले.]
कलम 229	अधिकारी आणि सेवक आणि उच्च न्यायालयांचा खर्च.
कलम 230	उच्च न्यायालयांच्या अधिकारक्षेत्राचा केंद्रशासित प्रदेशांपर्यंत
कलम 231	दोन किंवा अधिक राज्यांसाठी समान उच्च न्यायालयाची स्थापना.

भाग VII: पहिल्या अनुसूचीच्या भाग ब मधील राज्ये | CHAPTER VI : SUBORDINATE COURTS

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 233	जिल्हा न्यायाधीशांची नियुक्ती.
कलम 233A	ठराविक जिल्हा न्यायाधीशांच्या नियुक्त्या, आणि निकाल इ.चे प्रमाणीकरण.
कलम 234	जिल्हा न्यायाधीशांव्यतिरिक्त इतर व्यक्तींची न्यायिक सेवेत भरती.
कलम 235	अधीनस्थ न्यायालयांवर नियंत्रण.
कलम 236	व्याख्या.
कलम 237	या प्रकरणातील तरतुदींचा काही वर्ग किंवा दंडाधिकार्‍यांच्या वर्गांना लागू करणे.

भाग VII: पहिल्या अनुसूचीच्या भाग ब मधील राज्ये | PART VII: THE STATES IN PART B OF THE FIRST SCHEDULE

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 238	रद्द केले

भाग VIII: केंद्रशासित प्रदेश | PART VIII: THE UNION TERRITORIES

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 239	केंद्रशासित प्रदेशांचे प्रशासन.
कलम 239A	काही केंद्रशासित प्रदेशांसाठी स्थानिक कायदेमंडळ किंवा मंत्री परिषद
कलम 239AA	दिल्लीच्या संदर्भात विशेष तरतुदी.
कलम 239AB	घटनात्मक यंत्रणा अयशस्वी झाल्यास तरतूद.
कलम 239B	विधिमंडळाच्या सुट्टीच्या वेळी अध्यादेश जारी करण्याचा प्रशासकाचा अधिकार
कलम 240	काही केंद्रशासित प्रदेशांसाठी नियम बनवण्याचा राष्ट्रपतींचा अधिकार.
कलम 241	केंद्रशासित प्रदेशांसाठी उच्च न्यायालये.
कलम 242	[रद्द केले.]

भाग IX: पंचायती | PART IX: THE PANCHAYATS

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 243	व्याख्या
कलम 243A	ग्रामसभा
कलम 243B	पंचायतींची घटना.
कलम 243C	पंचायतींची रचना.
कलम 243D	जागांचे आरक्षण.
कलम 243E	पंचायतींचा कालावधी इ.
कलम 243F	सदस्यत्वासाठी अपात्रता.
कलम 243G	पंचायतींचे अधिकार, अधिकार आणि जबाबदाऱ्या.
कलम 243H	पंचायतींना कर लादण्याचे अधिकार आणि निधी.
कलम 243-I	आर्थिक स्थितीचे पुनरावलोकन करण्यासाठी वित्त आयोगाची रचना.
कलम 243J	पंचायतींच्या खात्यांचे लेखापरीक्षण.
कलम 243K	पंचायतींच्या निवडणुका.
कलम 243L	केंद्रशासित प्रदेशांसाठी अर्ज.
कलम 243M	भाग काही विशिष्ट भागात लागू होणार नाही.
कलम 243N	विद्यमान कायदे आणि पंचायतींचे सातत्य.
कलम 243-O	निवडणूक प्रकरणांमध्ये न्यायालयांच्या हस्तक्षेपासाठी बार.

भाग IXA: नगरपालिका | PART IXA: THE MUNICIPALITIES

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 243P	व्याख्या.
कलम 243Q	नगरपालिकांची घटना.
कलम 243R	नगरपालिकांची रचना.
कलम 243S	प्रभाग समित्यांची रचना आणि रचना इ.
कलम 243T	जागांचे आरक्षण.
कलम 243U	नगरपालिकांचा कालावधी इ.
कलम 243V	सदस्यत्वासाठी अपात्रता.
कलम 243W	अधिकार, पालिकांचे अधिकार आणि जबाबदाऱ्या इ.
कलम 243X	नगरपालिकांद्वारे कर लादण्याचा अधिकार आणि निधी.
कलम 243	वित्त आयोग.
कलम 243Z	नगरपालिकांच्या खात्यांचे लेखापरीक्षण.
कलम 243ZA	नगरपालिकांच्या निवडणुका.
कलम 243ZB	केंद्रशासित प्रदेशांसाठी अर्ज.
कलम 243ZC	भाग काही विशिष्ट भागात लागू होणार नाही.
कलम 243ZD	जिल्हा नियोजनासाठी समिती.
कलम 243ZE	महानगर नियोजनासाठी समिती.
कलम 243ZF	विद्यमान कायदे आणि नगरपालिका चालू ठेवणे.
कलम 243ZG	बार निवडणूक प्रकरणांमध्ये न्यायालयांच्या हस्तक्षेपासाठी.

भाग IXB: सहकारी संस्था | PART IXB: THE CO-OPERATIVE SOCIETIES

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 243Z	व्याख्या
कलम 243ZI	सहकारी संस्थांचा समावेश
कलम 243ZJ	मंडळाचे सदस्य आणि पदाधिकारी यांची संख्या आणि कार्यकाळ.
कलम 243ZK	मंडळाच्या सदस्यांची निवडणूक.
कलम 243ZL	मंडळाचे अतिक्रमण आणि निलंबन आणि अंतरिम व्यवस्थापन.
कलम 243ZM	सहकारी संस्थांच्या खात्यांचे लेखापरीक्षण.
कलम 243ZN	सर्वसाधारण सभेचे आयोजन.
कलम 243ZO	माहिती मिळविण्याचा सदस्याचा अधिकार,
कलम 243ZP	परतावा.
कलम 243ZQ	गुन्हे आणि दंड.
कलम 243ZR	बहु-राज्य सहकारी संस्थांसाठी अर्ज.
कलम 243ZS	केंद्रशासित प्रदेशांसाठी अर्ज.
कलम 243ZT	विद्यमान कायद्यांचे सातत्य.

भाग X: अनुसूचित आणि आदिवासी क्षेत्रे | PART X: THE SCHEDULED AND TRIBAL AREAS | All Kalam In Marathi PDF Download

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 244	अनुसूचित क्षेत्रे आणि आदिवासी क्षेत्रांचे प्रशासन.
कलम 244A	आसाममधील काही आदिवासी भागांचा समावेश असलेल्या स्वायत्त राज्याची निर्मिती आणि त्यासाठी स्थानिक विधिमंडळ किंवा मंत्री परिषद किंवा दोन्हीची निर्मिती.

भाग XI: संघ आणि राज्यांमधील संबंध | PART XI: RELATIONS BETWEEN THE UNION AND THE STATES | All Kalam In Marathi PDF Download

CHAPTER I: LEGISLATIVE RELATIONS

Distribution of Legislative Powers | विधान शक्तींचे वितरण

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 245	संसदेने आणि राज्यांच्या विधानमंडळांनी केलेल्या कायद्यांची व्याप्ती.
कलम 246	संसदेने आणि राज्यांच्या विधानमंडळांनी केलेल्या कायद्यांचे विषय.
कलम 246A	वस्तू आणि सेवा कराच्या संदर्भात विशेष तरतूद.
कलम 247	काही अतिरिक्त न्यायालये स्थापन करण्यासाठी संसदेचा अधिकार.
कलम 248	कायद्याचे अवशिष्ट अधिकार.
कलम 249	राष्ट्रीय हितासाठी राज्य सूचीतील एखाद्या प्रकरणाच्या संदर्भात कायदा करण्याचा संसदेचा अधिकार.
कलम 250	आणीबाणीची घोषणा कार्यान्वित असल्यास राज्य सूचीतील कोणत्याही बाबीसंदर्भात कायदा करण्याचा संसदेचा अधिकार.
कलम 251	कलम 249 आणि 250 अंतर्गत संसदेने बनवलेले कायदे आणि राज्यांच्या विधानमंडळांनी बनवलेले कायदे यात विसंगती.
कलम 252	दोन किंवा अधिक राज्यांसाठी संमतीने कायदा करण्याचा आणि इतर कोणत्याही राज्याने असा कायदा स्वीकारण्याचा संसदेचा अधिकार.
कलम 253	आंतरराष्ट्रीय करारांना प्रभावी करण्यासाठी कायदे.
कलम 254	संसदेने बनवलेले कायदे आणि राज्यांच्या विधानमंडळांनी बनवलेले कायदे यात विसंगती.
कलम 255	शिफारशींच्या आवश्यकता आणि मागील मंजूरी केवळ प्रक्रियेच्या बाबी म्हणून गणल्या जातील.

प्रकरण II : प्रशासकीय संबंध | CHAPTER II : ADMINISTRATIVE RELATIONS

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 256	राज्ये आणि संघाचे बंधन.
कलम 257	काही प्रकरणांमध्ये राज्यांवर केंद्राचे नियंत्रण.
कलम 257A	[रद्द केले.]
कलम 258	काही प्रकरणांमध्ये राज्यांना अधिकार इ. प्रदान करण्यासाठी संघाची
कलम 258A	संघाकडे कार्ये सोपविण्याची राज्यांची शक्ती.
कलम 259	[रद्द केले.]
कलम 260	भारताबाहेरील प्रदेशांच्या संबंधात संघाचे अधिकार क्षेत्र.
कलम 261	सार्वजनिक कृत्ये, रेकॉर्ड आणि न्यायालयीन कार्यवाही, राज्यांमधील समन्वय
कलम 262	आंतरराज्यीय नद्या किंवा नदी खोऱ्यांच्या पाण्याशी संबंधित विवादांचे निर्णय.

भाग XII: वित्त, मालमत्ता, करार आणि सूट | PART XII: FINANCE, PROPERTY, CONTRACTS AND SUITS

CHAPTER I: FINANCE | वित्त

कलम	कलमांची तरतूद
सामान्य
कलम 264	व्याख्या.
कलम 265	कायद्याच्या अधिकाराशिवाय कर लादले जाणार नाहीत.
कलम 266	भारत आणि राज्यांचे एकत्रित निधी आणि सार्वजनिक खाती.
कलम 267	आकस्मिकता निधी.
कलम 268	युनियन द्वारे लादलेली पण राज्याने गोळा केलेली आणि विनियोजन केलेली कर्तव्ये.
कलम 268A	[रद्द केले.]
कलम 269	केंद्राने आकारलेले आणि गोळा केलेले पण राज्यांना दिलेले कर.
कलम 269A	आंतरराज्यीय व्यापार किंवा वाणिज्य दरम्यान वस्तू आणि सेवा कराची आकारणी आणि संकलन.
कलम 270	केंद्र आणि राज्यांमध्ये कर लावले आणि वितरित केले.
कलम 271	संघाच्या उद्देशांसाठी काही कर्तव्ये आणि करांवर अधिभार.
कलम 272	[रद्द केले.]
कलम 273	ताग आणि ताग उत्पादनांवरील निर्यात शुल्काच्या बदल्यात अनुदान.
कलम 274	ज्या राज्यांमध्ये स्वारस्य आहे अशा कर आकारणीवर परिणाम करणाऱ्या विधेयकांसाठी राष्ट्रपतींची पूर्व शिफारस आवश्यक आहे.
कलम 275	केंद्राकडून काही राज्यांना अनुदान.
कलम 276	व्यवसाय, व्यापार, कॉलिंग आणि रोजगार यावर कर.
कलम 277	बचत.
कलम 278	[रद्द केले.]
कलम 279	“निव्वळ उत्पन्न” ची गणना, इ.
कलम 279A	वस्तू आणि सेवा कर परिषद.
कलम 280	वित्त आयोग.
कलम 281	वित्त आयोगाच्या शिफारशी.
कलम 282	संघ किंवा राज्य त्यांच्या महसुलातून टाळता येणारा खर्च.
कलम 283	संचित निधी, आकस्मिक निधी आणि सार्वजनिक खात्यांमध्ये जमा केलेले पैसे यांचा ताबा इ.
कलम 284	याचिकाकर्त्यांच्या ठेवी आणि लोकसेवक आणि न्यायालयांकडून मिळालेल्या इतर पैशांचा ताबा.
कलम 285	राज्य कर आकारणीतून संघाच्या मालमत्तेची सूट.
कलम 286	वस्तूंच्या विक्रीवर किंवा खरेदीवर कर लादण्याबाबत निर्बंध.
कलम 287	विजेवरील करातून सूट.
कलम 288	काही प्रकरणांमध्ये पाणी किंवा विजेच्या संदर्भात राज्यांकडून कर आकारणीतून सूट.
कलम 289	केंद्रीय कर आकारणीतून राज्याच्या मालमत्तेची आणि उत्पन्नाची सूट.
कलम 290	काही खर्च आणि पेन्शनच्या संदर्भात समायोजन.
कलम 290A	ठराविक देवस्वोम फंडांना वार्षिक पेमेंट.
कलम 291	[रद्द केले.]

CHAPTER II: BORROWING | कर्ज घेणे

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 292	भारत सरकारकडून कर्ज घेणे.
कलम 293	राज्यांकडून कर्ज घेणे.

CHAPTER III: PROPERTY, CONTRACTS, RIGHTS, LIABILITIES, OBLIGATIONS AND SUITS | मालमत्ता, करार, अधिकार, दायित्वे, दायित्वे आणि सूट

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 294	विशिष्ट प्रकरणांमध्ये मालमत्ता, मालमत्ता, अधिकार, दायित्वे आणि दायित्वांचे उत्तराधिकार.
कलम 295	मालमत्ता, मालमत्ता, अधिकार, दायित्वे आणि इतर प्रकरणांमध्ये उत्तराधिकार.
कलम 296	एस्केट किंवा लॅप्सद्वारे किंवा बोना व्हॅकांटीया म्हणून जमा होणारी मालमत्ता.
कलम 297	प्रादेशिक पाण्याच्या किंवा महाद्वीपीय शेल्फमधील महत्त्वाच्या गोष्टी आणि युनियनमध्ये निहित
कलम 298	व्यापार चालू ठेवण्याची शक्ती इ.
कलम 299	करार.
कलम 300	खटले आणि कार्यवाही.

CHAPTER IV: RIGHT TO PROPERTY

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 300A	कायद्याच्या अधिकाराशिवाय व्यक्तींना मालमत्तेपासून वंचित ठेवू नये.

भाग XIII: भारताच्या हद्दीत व्यापार, वाणिज्य आणि परस्परसंबंध | PART XIII: TRADE, COMMERCE AND INTERCOURSE WITHIN THE TERRITORY OF INDIA

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 301	व्यापार, वाणिज्य आणि परस्परसंबंध स्वातंत्र्य.
कलम 302	व्यापार, वाणिज्य आणि परस्परसंबंधांवर निर्बंध लादण्याचा संसदेचा अधिकार.
कलम 303	व्यापार आणि वाणिज्य संदर्भात केंद्र आणि राज्यांच्या विधायी अधिकारांवर निर्बंध.
कलम 304	राज्यांमधील व्यापार, वाणिज्य आणि परस्परसंबंधांवर निर्बंध.
कलम 305	राज्याच्या मक्तेदारीसाठी विद्यमान कायदे आणि कायद्यांची बचत.
कलम 306	[रद्द केले.]
कलम 307	कलम 301 ते 304 ची उद्दिष्टे पार पाडण्यासाठी प्राधिकरणाची नियुक्ती.

भाग XIV: केंद्र आणि राज्यांच्या अंतर्गत सेवा | PART XIV: SERVICES UNDER THE UNION AND THE STATES

CHAPTER I: SERVICES

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 308	व्याख्या.
कलम 309	संघ किंवा राज्यामध्ये सेवा करणाऱ्या व्यक्तींची भरती आणि सेवेच्या अटी.
कलम 310	संघ किंवा राज्याची सेवा करणाऱ्या व्यक्तींच्या पदाचा कार्यकाळ.
कलम 311	संघ किंवा राज्यांतर्गत नागरी पदांवर नियुक्त केलेल्या व्यक्तींना बडतर्फ करणे, काढून टाकणे किंवा त्यांची श्रेणी कमी करणे.
कलम 312	अखिल भारतीय सेवा.
कलम 312A	काही सेवांच्या अधिकार्‍यांच्या सेवेच्या अटी बदलण्याचा किंवा रद्द करण्याचा संसदेचा अधिकार.
कलम 313	संक्रमणकालीन तरतुदी.
कलम 314	[रद्द केले.]

CHAPTER II: PUBLIC SERVICE COMMISSIONS | All Kalam In Marathi PDF Download

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 315	संघ आणि राज्यांसाठी लोकसेवा आयोग.
कलम 316	सदस्यांची नियुक्ती आणि पदाची मुदत.
कलम 317	लोकसेवा आयोगाच्या सदस्याला काढून टाकणे आणि त्यांचे निलंबन.
कलम 318	आयोगाच्या सदस्यांच्या आणि कर्मचार्‍यांच्या सेवेच्या अटींबाबत नियम बनविण्याचा अधिकार.
कलम 319	आयोगाच्या सदस्यांनी असे सदस्य राहणे बंद केल्यावर पदे धारण करण्यावर प्रतिबंध.
कलम 320	लोकसेवा आयोगाची कार्ये.
कलम 321	लोकसेवा आयोगाच्या कार्याचा विस्तार करण्याचा अधिकार.
कलम 322	लोकसेवा आयोगाचा खर्च.
कलम 323	लोकसेवा आयोगाचे अहवाल.

भाग XIVA: न्यायाधिकरण | PART XIVA: TRIBUNALS

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 323A	प्रशासकीय न्यायाधिकरण.
कलम 323B	इतर प्रकरणांसाठी न्यायाधिकरण.

भाग XV: निवडणूक | PART XV: ELECTIONS

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 324	निवडणुकीचे पर्यवेक्षण, दिशा आणि नियंत्रण निवडणूक आयोगाकडे असेल.
कलम 325	कोणतीही व्यक्ती धर्म, वंश, जात किंवा लिंग या कारणास्तव विशेष मतदार यादीत समाविष्ट होण्यासाठी अपात्र किंवा दावा करू शकत नाही.
कलम 326	लोकांच्या सभागृहाच्या आणि राज्यांच्या विधानसभेच्या निवडणुका प्रौढ मताधिकाराच्या आधारावर होतील.
कलम 327	विधानमंडळाच्या निवडणुकांसंदर्भात तरतूद करण्याचा संसदेचा अधिकार.
कलम 328	अशा विधानमंडळाच्या निवडणुकांच्या संदर्भात तरतूद करण्याचा राज्याच्या विधानमंडळाचा अधिकार.
कलम 329	निवडणूक प्रकरणांमध्ये न्यायालयांच्या हस्तक्षेपास प्रतिबंध.
कलम 329A	[रद्द केले.]

भाग XVI: विशिष्ट वर्गांशी संबंधित विशेष तरतुदी | PART XVI: SPECIAL PROVISIONS RELATING TO CERTAIN CLASSES

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 330	लोकसभेत अनुसूचित जाती आणि अनुसूचित जमातीसाठी जागांचे आरक्षण.
कलम 331	लोकांच्या सभागृहात अँग्लो-इंडियन समुदायाचे प्रतिनिधित्व.
कलम 332	राज्यांच्या विधानसभांमध्ये अनुसूचित जाती आणि अनुसूचित जमातींसाठी जागांचे आरक्षण.
कलम 333	राज्यांच्या विधानसभेत अँग्लो-इंडियन समुदायाचे प्रतिनिधित्व.
कलम 334	जागांचे आरक्षण आणि विशेष प्रतिनिधीत्व साठ वर्षांनंतर बंद होणार.
कलम 335	सेवा आणि पदांवर अनुसूचित जाती आणि अनुसूचित जमातींचे दावे.
कलम 336	काही सेवांमध्ये अँग्लो-इंडियन समुदायासाठी विशेष तरतूद.
कलम 337	अँग्लो-इंडियन समुदायाच्या फायद्यासाठी शैक्षणिक अनुदानाच्या संदर्भात विशेष तरतूद.
कलम 338	अनुसूचित जातींसाठी राष्ट्रीय आयोग.
कलम 338A	अनुसूचित जमातींसाठी राष्ट्रीय आयोग.
कलम 338A	मागासवर्गीयांसाठी राष्ट्रीय आयोग.
कलम 339	अनुसूचित क्षेत्रांचे प्रशासन आणि अनुसूचित जमातींचे कल्याण यावर संघाचे नियंत्रण.
कलम 340	मागासवर्गीयांच्या परिस्थितीची चौकशी करण्यासाठी आयोगाची नियुक्ती.
कलम 341	अनुसूचित जाती.
कलम 342	अनुसूचित जमाती.
कलम 342A	सामाजिक आणि शैक्षणिकदृष्ट्या मागासवर्गीय.

भाग XVII: अधिकृत भाषा | PART XVII: OFFICIAL LANGUAGE

CHAPTER I: LANGUAGE OF THE UNION

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 343	संघाची अधिकृत भाषा.
कलम 344	आयोग आणि संसदीय समिती ऑफिशियल भाषेवर.

CHAPTER II: REGIONAL LANGUAGES

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 345	राज्याची अधिकृत भाषा किंवा भाषा.
कलम 346	एक राज्य आणि दुसरे किंवा राज्य आणि केंद्र यांच्यातील संवादासाठी अधिकृत भाषा.
कलम 347	राज्याच्या लोकसंख्येच्या एका भागाद्वारे बोलल्या जाणार्‍या भाषेशी संबंधित विशेष तरतूद.

CHAPTER III: LANGUAGE OF THE SUPREME COURT, HIGH COURTS, ETC.

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 348	सर्वोच्च न्यायालय आणि उच्च न्यायालयांमध्ये आणि कायदे, विधेयके इत्यादींसाठी वापरायची भाषा.
कलम 349	भाषेशी संबंधित काही कायदे लागू करण्यासाठी विशेष प्रक्रिया.

CHAPTER IV: SPECIAL DIRECTIVES

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 350	तक्रारींचे निवारण करण्यासाठी सादरीकरणात वापरायची भाषा.
कलम 350A	प्राथमिक टप्प्यावर मातृभाषेतील शिक्षणाची सुविधा.
कलम 350B	भाषिक अल्पसंख्याकांसाठी विशेष अधिकारी.
कलम 351	हिंदी भाषेच्या विकासासाठी निर्देश.

भाग XVIII: आणीबाणीच्या तरतुदी | PART XVIII: EMERGENCY PROVISIONS

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 352	आणीबाणीची घोषणा.
कलम 353	आणीबाणीच्या घोषणेचा प्रभाव.
कलम 354	आणीबाणीची घोषणा कार्यान्वित असताना महसूल वितरणाशी संबंधित तरतुदींचा वापर.
कलम 355	बाह्य आक्रमण आणि अंतर्गत अशांतता यापासून राज्यांचे संरक्षण करणे हे संघाचे
कलम 356	राज्यांमध्ये घटनात्मक यंत्रणा अयशस्वी झाल्यास तरतुदी.
कलम 357	अनुच्छेद 356 अंतर्गत जारी केलेल्या घोषणेनुसार विधायी अधिकारांचा वापर.
कलम 358	आपत्कालीन परिस्थितीत कलम 19 च्या तरतुदींचे निलंबन.
कलम359	आणीबाणीच्या काळात भाग III द्वारे प्रदान केलेल्या अधिकारांच्या अंमलबजावणीचे निलंबन.
कलम 359A	[रद्द केले.]
कलम 360	आर्थिक आणीबाणीसाठी तरतुदी.

भाग XIX: विविध | PART XIX: MISCELLANEOUS

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 361	राष्ट्रपती आणि राज्यपाल आणि राजप्रुखांचे संरक्षण.
कलम 361A	संसद आणि राज्य विधानमंडळांच्या कार्यवाहीच्या प्रकाशनाचे संरक्षण.
कलम 361B	लाभदायक राजकीय पदावरील नियुक्तीसाठी अपात्रता.
कलम 362	[रद्द केले.]
कलम 363	काही करार, करार इत्यादींमुळे उद्भवलेल्या विवादांमध्ये न्यायालयांच्या हस्तक्षेपास प्रतिबंध.
कलम 363A	भारतीय राज्यांच्या राज्यकर्त्यांना मान्यता देणे आणि खाजगी पर्स रद्द करणे.
कलम 364	प्रमुख बंदरे आणि एरोड्रोमसाठी विशेष तरतुदी.
कलम 365	युनियनने दिलेल्या निर्देशांचे पालन करण्यात किंवा त्यांना लागू करण्यात अयशस्वी झाल्याचा परिणाम.
कलम 366	व्याख्या (Definitions)
कलम 367	Interpretation

भाग XX: घटना दुरुस्ती | PART XX: AMENDMENT OF THE CONSTITUTION | All Kalam In Marathi PDF Download

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 368	संविधानात सुधारणा करण्याचा संसदेचा अधिकार आणि त्यासाठीची कार्यपद्धती.

भाग XXI: तात्पुरत्या, संक्रमणकालीन आणि विशेष तरतुदी | PART XXI: TEMPORARY, TRANSITIONAL AND SPECIAL PROVISIONS

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 369	राज्य यादीतील काही बाबी समवर्ती यादीतील बाबी असल्याप्रमाणे कायदे करण्याचा संसदेला तात्पुरता अधिकार.
कलम 370	जम्मू आणि काश्मीर राज्याच्या संदर्भात तात्पुरत्या तरतुदी.
कलम 371	महाराष्ट्र आणि गुजरात राज्यांच्या संदर्भात विशेष तरतूद.
कलम 371A	नागालँड राज्याच्या संदर्भात विशेष तरतूद.
कलम 371B	आसाम राज्याच्या संदर्भात विशेष तरतूद.
कलम 371C	मणिपूर राज्याच्या संदर्भात विशेष तरतूद.
कलम 371D	आंध्र प्रदेश राज्याच्या संदर्भात विशेष तरतुदी.
कलम371E	आंध्र प्रदेशात केंद्रीय विद्यापीठाची स्थापना.
कलम371F	सिक्कीम राज्याच्या संदर्भात विशेष तरतुदी.
कलम 371G	मिझोराम राज्याच्या संदर्भात विशेष तरतूद.
कलम 371H	अरुणाचल प्रदेश राज्याच्या संदर्भात विशेष तरतूद.
कलम 371-I	I गोवा राज्याच्या संदर्भात विशेष तरतूद.
कलम371J	कर्नाटक राज्याच्या संदर्भात विशेष तरतूद.
कलम372	विद्यमान कायद्यांची अंमलबजावणी आणि त्यांचे अनुकूलन.
कलम372A	कायद्याचे रुपांतर करण्याचा राष्ट्रपतींचा अधिकार.
कलम 373	काही प्रकरणांमध्ये प्रतिबंधात्मक अटकेत असलेल्या व्यक्तींच्या संदर्भात आदेश देण्याचा राष्ट्रपतींचा अधिकार.
कलम 374	फेडरल कोर्टाच्या न्यायाधीशांबद्दलच्या तरतुदी आणि फेडरल कोर्टात किंवा महामहिम परिषदेसमोर प्रलंबित असलेल्या कार्यवाही.
कलम 375	न्यायालये, प्राधिकरणे आणि अधिकारी संविधानातील तरतुदींच्या अधीन राहून कार्यरत राहतील.
कलम 376	उच्च न्यायालयांचे न्यायाधीश म्हणून तरतुदी.
कलम 377	भारताचे नियंत्रक आणि महालेखापरीक्षक म्हणून तरतुदी.
कलम 378	लोकसेवा आयोगाच्या तरतुदी.
कलम 378A	आंध्र प्रदेश विधानसभेच्या कालावधीसाठी विशेष तरतूद.
कलम 379-391	[रद्द केले.]
कलम 392	अडचणी दूर करण्याचा राष्ट्रपतींचा अधिकार.

भाग XXII: लहान शीर्षक, प्रारंभ, अधिकृत मजकूर हिंदीमध्ये आणि रद्द | PART XXII: SHORT TITLE, COMMENCEMENT, AUTHORITATIVE TEXT IN HINDI AND REPEALS

कलम	कलमांची तरतूद
कलम 393	लहान शीर्षक.
कलम 394	प्रारंभ.
कलम 394A	हिंदी भाषेतील अधिकृत मजकूर.
कलम 395	Repeals.

All Kalam In Marathi PDF Download | कलम 1 ते 395 मराठी PDF DOWNLOAD

All Kalam In Marathi PDF Download :- आपण ह्या आर्टिकल मध्ये भारतीय राज्यघटनेमधील सर्व कलम आणि त्यांची सविस्तर पणे माहिती जाणून घेतली आहे. अनेक जणांना अधिक माहिती साठी ही पीडीएफ मध्ये संपूर्ण माहिती अभ्यासासाठी पाहिजे असते. त्यामुळे त्यांच्यासाठी आम्ही अश्या लोकांना समजणे सोपे जावे आणि त्यांना संपूर्ण माहिती ही दुसऱ्यांना शेअर करता यावी म्हणून आम्ही All Kalam In Marathi PDF Download करण्यासाठी PDF देत आहोत. तुम्ही kalam 1 to 395 in marathi pdf आणि त्यांची संपूर्ण माहिती खालील डाउनलोड बटन वर क्लिक करून डाउनलोड करू शकतात.

Conclusion All Kalam In Marathi PDF Download

All Kalam In Marathi PDF Download:- आपण या पोस्ट मध्ये आपण भारतीय राज्यघटनेमधील ची सर्व माहिती सविस्तर बघितली आहे. आपण ह्या आर्टिकल मध्ये 307 kalam in marathi, 354 kalam in marathi, 323 kalam in marathi, 326 kalam in marathi, 504 kalam in marathi, 376 kalam in marathi, all kalam in marathi pdf download, 324 kalam in marathi, kalam 1 to 395 in marathi pdf आपण हे बघितले आहे. ज्या मध्ये तुम्ही कोणत्याही भरती ची तयारी किंवा कोणत्याही परीक्षेचा अभ्यास करण्यासाठी मदत करेन. यासाठीच या पोस्ट च्या नोट्स तुम्ही काढून घेऊ शकता किंवा त्याचा PDF डाउनलोड करू शकता जे तुम्हाला अभ्यास करताना फायदा चे ठरणार आहेत.

FAQ Frequently Asked Question For All Kalam In Marathi PDF Download